ပိဋကတ္သံုးပံု
ဝိနည္းပိဋကတ္ (ျမန္မာျပန္)
၁။ ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
၂။ ပါစိတ္ ပါဠိေတာ္ (ဘိကၡဳပါစိတ္အခန္း) (Download)
၃။ ပါစိတ္ ပါဠိေတာ္ (ဘိကၡဳနီဝိဘင္း) (Download)
၄။ မဟာဝဂ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
၅။ စူဠဝဂ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
၆။ ပရိဝါ ပါဠိေတာ္ (Download)
သုတၱန္ပိဋကတ္ (ျမန္မာျပန္)
နိကာယ္ငါးရပ္
ဒီဃနိကာယ္
- ၁။ သီလကၡန္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၂။ မဟာဝဂ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၃။ ပါထိကဝဂ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁။ မူလပဏၰာသ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၂။ မဇၽၥိမပဏၰာသ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၃။ ဥပရိပဏၰာသ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁။ သဂါထာဝဂၢသံယုတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၂။ နိဒါနဝဂၢသံယုတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၃။ ခႏၶဝဂၢသံယုတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၄။ သဠာယတနသံယုတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၅။ မဟာဝဂၢသံယုတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁။ ဧကကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၂။ ဒုကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၃။ တိကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၄။ စတုကၠနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၅။ ပဥၥကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၆။ ဆကၠနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၇။ သတၱကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၈။ အ႒ကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၉။ နဝကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁၀။ ဒသကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁၁။ ဧကာဒသကနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁။ ခုဒၵကပါဌ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၂။ ဓမၼပဒ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၃။ ဥဒါန္း ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၄။ ဣတိဝုတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၅။ သုတၱနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၆။ ဝိမာနဝတၳဳ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၇။ ေပတဝတၳဳ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၈။ ပဋိသမၻိဒါမဂ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၉။ ေထရာပဒါန္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁၀။ ေထရီအပဒါန္ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁၁။ ဗုဒၶဝံသ ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁၂။ စရိယာပိဋက ပါဠိေတာ္ (Download)
- ၁၃။ မိလိႏၵပဥႇာ ပါဠိေတာ္ (Download)
၁။ ဓမၼသဂၤဏီ ပါဠိေတာ္ (Download)
၂။ ဝိဘဂၤဝတၳဳ ပါဠိေတာ္ (Download)
၃။ ပုဂၢလပညတ္ ပါဠိေတာ္ (Download)
၄။ ကထာပါဠိေတာ္ (Download)
က်င္လည္ရာ ၃၁ ဘံု
- ျဗဟၼာဘံု
- နတ္ဘံု
- လူ႔ဘံု
- ငရဲဘံု
- တိရစာၦန္ဘံု
- ၿပိတၱာဘံု
- အသူရကာယ္ဘံု
ျဗဟၼာဘံု
၃၁ ဘံု
ဤၾသကာသေလာကႀကီးတြင္ သတၱ၀ါတို႔၏ေနထိုင္ရာဘံုဌာနမွာ သံုးဆယ္႔တစ္ဘံု ရွိသည္။ ျဗဟၼာဘံု ႏွစ္ဆယ္၊နတ္ဘံု ေျခာက္ဘံု ၊လူ႔ဘံု တစ္ဘံု၊ အပါယ္ ေလးဘံု တို႔ျဖစ္သည္။ ထို သံုးဆယ္႔တစ္ဘံု တည္းဟူေသာ ၾသကာသေလာကႀကီးသည္ အာသေ၀ါကုန္ခန္းၿပီးေသာ ရဟႏၱာမျဖစ္ေသးသမွ် ထက္ေအာက္ေျပာင္းျပန္ ဗေလာင္ဆန္ေအာင္ က်င္လည္ရဦးမည့္ ဘံုဌာနမ်ားျဖစ္သည္။
ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားထားေသာ နခသိခသုတ္ကိုေထာက္႐ႈျခင္းအားျဖင့္ လူ႔ဘံုမွစုေတ၍ ေသလြန္ၾကကုန္ေသာသူတို႔တြင္ လူ႔ဘံုသို႔ေရာက္ရွိေသာသူမွာ ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္သဲခြံေပၚ၌ရွိေသာ ေျမမႈန္႔ ပမာဏမွ်သာရွိ၍ အပယ္ေလးဘံုသို႔က်ေရာက္ ေသာသူတို႔မွာ ဂဂၤါျမစ္လြင္ျပင္ရွိ ေျမမႈန္႔ပမာဏ ရွိသည္။ လူ႔ဘ၀မွစုေတ၍ လူျပန္ျဖစ္ေသာ ပမာဏ ႏွင့္ အပါယ္ေလးဘံုသို႔က်ေရာက္ေသာသူတို႔၏ ပမာဏ ႏႈိင္းဆ၍မရေအာင္ ကြာျခားလွပါသည္။ လူတစ္ေထာင္ေသ၍ တစ္ေယာက္မွ်ေလာက္ပင္ လူျပန္ျဖစ္ဖို႔ရာ မလြယ္ကူေခ်။
ျဗဟၼာဘံု ႏွစ္ဆယ္
ျဗဟၼပါရိသဇၹာ၊ ျဗဟၼပုေရာဟိတာ၊ မဟာျဗဟၼာ၊ ပရိတၱာဘာ၊ အပၸမာဏာဘာ၊ အာဘႆရာ၊ ပရိတၱာသုဘာ၊ အပၼမာဏာသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ၊ ေ၀ဟပၹဳိလ္ ၊ အသညသတ္ ၊ အဝိဟာ ၊ အတပၸါ ၊သုဒႆာ၊သုဒႆီ၊အကနိ႒၊ အာကာသာနဥၥာယတန၊၀ိညာဏဥစၥာယတန၊အာကိဥၥာညာယတန၊ေနဝသညာနာသညာယတန
နတ္ဘံု ေျခာက္ဘံု
စတုမဟာရာဇ္ ၊ တာ၀တိ ံသာ ၊ ယာမာ ၊ တုသိတာ ၊ နိမၼာနရတိ ၊ ပရနိမၼိတ၀သ၀တီၱ
လူ႔ဘံု တစ္ဘံု
အပါယ္ ေလးဘံု
ငရဲဘံု ၊ တိရစာၦန္ဘံု ၊ ၿပိတၱာဘံု ၊ အသူရကာယ္ဘံု
ျဗဟၼာဘံု
ျမင့္ျမတ္ေသာ ဈ ာန္ စသည့္ ဂုဏ္တို႔ျဖင့္ ႀကီးပြားၾကသူမ်ားကို “ျဗဟၼာ” ဟုေခၚသည္။
ကာမဂုဏ္၀တၱဳ မြဲႏိုင္သမွ်မြဲမွသာ ဈ ာန္စသည့္တရားမ်ား ႂကြယ္ဝၿပီး ႀကီးပြားၾကကုန္သည္။ ျဗဟၼာဘံု(၂၀)တြင္
- ႐ူပျဗဟၼာဘံု(၁၆)ဘံု၊
- အ႐ူပျဗဟၼာဘံု(၄)ဘံု ရွိသည္။
ျဗဟၼာပါရိသဇၨာဘံုမွ အကနိ႒အထိ (၁၆)ဘံုကို ႐ူပျဗဟၼာဘံု(၁၆)ဟု ေခၚသည္။ ၎တို႔အနက္ အသညသတ္ဘံုတြင္ ႐ုပ္တရား သက္သက္သာ ရွိသည္။
က်န္(၁၅)ဘံု မွာ ႐ုပ္တရား နာမ္တရား ၂ပါးလံုး ရွိၾကသည္။ ဤ႐ူပျဗဟၼာဘံုမ်ားသည္ နတ္ျပည္ထက္ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားၾကသည္။ ေယာကၤ်ား မိန္းမ(ဖိုမ) အဂၤါမ်ားမရွိေပ။ သို႔ေသာ္ ပံုသ႑ာန္မွာ ေယာကၤ်ားပံု ျဖစ္သည္။ ျဗဟၼာမ်ား ေနထိုင္ပံုမွာ ေယာကီႀကီးမ်ားေနထိုင္ပံုကဲ့သို႔ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္လွသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာ ဟူေသာျဗဟၼဝိဟာရတရားေလးပါးကို ပြားမ်ားေနၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ကား ဈ ာန္သမာပတ္ ဝင္စားလ်က္ ခ်မ္းသာေအးျမစြာ ေနထိုင္ၾကသည္။
- ျဗဟၼပါရိသဇၹာ ဘံု
- ျဗဟၼပုေရာဟိတာ ဘံု
- မဟာျဗဟၼာ ဘံု
- ပရိတၱာဘာ ဘံု
- အပၸမာဏာဘာ ဘံု
- အာဘႆရာ ဘံု
- ပရိတၱာသုဘာ ဘံု
- အပၼမာဏာသုဘာ ဘံု
- သုဘကိဏွာ ဘံု
- ေ၀ဟပၹဳိလ္ ဘံု
- အသညသတ္ ဘံု
- အဝိဟာ ဘံု
- အတပၸါ ဘံု
- သုဒႆာ ဘံု
- သုဒႆီ ဘံု
- အကနိ႒ ဘံု
႐ူပျဗဟၼာ (၁၆)ဘံုအထက္တြင္ အ႐ူပျဗဟၼာ (၄)ဘံု ရွိသည္။ ဘံုဆိုေသာ္လည္း တကယ့္ဘံုဗိမာန္ ရွိသည္မဟုတ္။ အာကာသ နဥၥာယတနဝိပါတ္စိတ္ေစတသိက္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနလ်က္ အဆက္ဆက္ျဖစ္ပြားေသာ နာမ္ခႏၶာအစဥ္၏ ျဖစ္တည္ရာ ေကာင္းကင္အျပင္ကို
- အာကာသာနဥၥာယတနဘံု=ကမ ၻာႏွစ္ေသာင္းအသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတု႔ိ၏ ေနရာဘံု၊
- ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံု=ကမ ၻာေလးေသာင္းအသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတို႔၏ ေနရာဘံု၊
- အာကိဥၥာညာယတနဘံု=ကမာၻေျခာက္ေသာင္းအသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတို႔၏ ေနရာဘံု၊
- ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု=ကမာၻရွစ္ေသာင္းအသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတို႔၏ ေနရာဘံု ဟုေခၚသည္။
စ်ာန္
ပထမစ်ာန္
အထက္ပါ ျဗဟၼာပါရိသဇၨာ၊ ျဗဟၼပုေရာဟိတာ၊ မဟာျဗဟၼာ သံုးဘံုကို ပထမစ်ာန္ရ ျဗဟၼာတို႔ ေနထိုင္ရာဘံု ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပထမစ်ာန္ဘံု ဟုေခၚသည္။ အဆင့္ဆင့္ မဟုတ္ဘဲ တစ္ျပင္တည္း တည္ေနၾကေသာ္လည္း အသက္ အရွည္အတို၊ ဘံုနိဗၺာန္တို႔၏ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္ပံု၊ ဘုန္းတန္ခိုး စသည္တို႔တြင္ ၎တို႔အားထုတ္ခဲ့ေသာ အဓိပတိအားေလ်ာ္စြာ ကြာျခားၾကသည္။
ဒုတိယစ်ာန္
ပရိတၱာဘာ၊ အပၸမာဏာဘာ၊ အာဘႆရာ တို႔ကို ဒုတိယစ်ာန္ သံုးဘံုဟုေခၚသည္။ ၎သံုးဘံုသည္လည္း ေကာင္းကင္တစ္ျပင္တည္း၌ပင္ တည္ရွိၾကသည္။ ထိုျဗဟၼာတို႔တြင္ အာဘႆရျဗဟၼာတို႔သည္ ျဗဟၼာမင္း(မဟာျဗဟၼာ) ျဖစ္သည္။
တတိယစ်ာန္
ပရိတၱသုဘာ၊ အပၸမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ဤတတိယစ်ာန္ သံုးဘံုသည္ ဒုတိယစ်ာန္ သံုးဘံုထက္ ျမင့္ေသာ အထက္ေကာင္းကင္၀ယ္ တစ္ျပင္တည္း၌ပင္ တည္ရွိၾကသည္။
ျဗဟၼာဘံု ႏွစ္ဆယ္
ျဗဟၼပါရိသဇၹာ၊ ျဗဟၼပုေရာဟိတာ၊ မဟာျဗဟၼာ၊ ပရိတၱာဘာ၊ အပၸမာဏာဘာ၊ အာဘႆရာ၊ ပရိတၱာသုဘာ၊ အပၼမာဏာသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ၊ ေ၀ဟပၹဳိလ္ ၊ အသညသတ္ ၊ အဝိဟာ ၊ အတပၸါ ၊သုဒႆာ၊သုဒႆီ၊အကနိ႒၊ အာကာသာနဥၥာယတန၊၀ိညာဏဥစၥာယတန၊အာကိဥၥာညာယတန၊ေနဝသညာနာသညာယတန
(၁) ျဗဟၼပါရိသဇၹာ ဘံု
မဟာျဗဟၼာမင္း၏ ေက်းကၽြန္အေစအပါးပရိသတ္ ျဖစ္ၾကေသာျဗဟၼာငယ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၎ျဗဟၼာငယ္တို႔ျဖစ္ရာဘံုသည္ ျဗဟၼာပါရိသဇၨာ ဘံု မည္၏။
(၂) ျဗဟၼပုေရာဟိတာဘံု
မဟာျဗဟၼာမင္း၏ မွဴးမတ္ႀကီးမ်ား ပုေရာဟိတ္ႀကီးမ်ားသဖြယ္ျဖစ္ေသာ ျဗဟၼာလတ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
(၃)မဟာျဗဟၼာဘံု
ပါရိသဇၹာ၊ ပုေရာဟိတာျဗဟၼာတို႔ထက္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးျဖစ္သည္။ စၾက၀ဠာတစ္ေထာင္၊ ႏွစ္ေထာင္၊ သံုးေထာင္ကို အစိုးရၾက၍ ျမင့္ျမတ္သာလြန္ေသာ အဓိပတိျဗဟၼာပင္ ျဖစ္သည္။ ကမာၻတည္စကတည္ရွိေသာ ဤမဟာျဗဟၼာႀကီးကိုပင္ အျခားေသာ ဘာသာ၀င္မ်ားက `ထာ၀ရဘုရား´ဟုေခၚၾကသည္။
(၄)ပရိတၱာဘာဘံု
အပၸမာဏာႏွင့္ အာဘႆရာ ျဗဟၼာတို႔ကဲ့သို႔ ကိုယ္ေရာင္မေတာက္ဘဲ နည္းေသာ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါရွိေသာ ျဗဟၼာတို႔ကို `ပရိတၱာဘ´ ဟုေခၚၿပီး ၎တို႔ေနထိုင္ရာဘံုကို `ပရိတၱာဘာဘံု´ ဟုေခၚသည္။
(၅) အပၸမာဏာဘာဘံု
အတိုင္းအရွည္ ပမာဏကို မေျပာျပႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ မ်ားလွစြာေသာ ကိုယ္ေရာင္ ကိုယ္၀ါရွိေသာ ျဗဟၼာကို `အပၸမာဏာဘာ´ ဟုေခၚၿပီး ၎တို႔ေနထိုင္ရာဘံုကို `အပၸမာဏာုဘာ´ ဘံုဟု ေခၚသည္။
(၆) အာဘႆရာဘံု
တိမ္တိုက္မွ လွ်ပ္စီးမ်ား ကြန္႔ျမဴး၍ေနသကဲ့သို႔ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါမ်ားသည္လည္း စိတ္ၾကည္လင္သည္ႏွင့္အမွ် ခႏၶာကိုယ္မွ တလွ်ပ္လွ်ပ္ ထြက္ေပၚေနၾကေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။
(၇) ပရိတၱာသုဘာဘံု
ေအာက္ဘံုမ်ားမွ ျဗဟၼာမ်ားထက္ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါ သာလြန္ေသာ္လည္း အထက္ျဗဟၼာမ်ားကဲ့သို႔ မေတာက္ပေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။
(၈) အပၼမာဏာသုဘာဘံု
အတိုင္းမသိ၊ ပမာဏမရွိ၊ တင့္တယ္သည့္ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါရွိေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။
(၉) သုဘကိဏွာဘံု
တင့္တယ္သည့္ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါျဖင့္ ေရာႁပြန္းေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။ (မွတ္ခ်က္။ ။ ပရိတၱသုဘာ၊ အပၸမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ဤတတိယစ်ာန္ သံုးဘံုသည္ ဒုတိယစ်ာန္ သံုးဘံုထက္ ျမင့္ေသာ အထက္ေကာင္းကင္၀ယ္ တစ္ျပင္တည္း၌ပင္ တည္ရွိၾကသည္။)
(၁၀) ေ၀ဟပၹဳိလ္ဘံု
ျပန္႔ေျပာႀကီးမား ခိုင္ခန္႔ေသာ အက်ဳိးရွိသည့္ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။ ကမ ၻာ ပ်က္ရာတြင္ ပထမစ်ာန္သံုးဘံု၊ ဒုတိယစ်ာန္ သံုးဘံု၊ တတိ္ယစ်ာန္ သံုးဘံုတို႔ ပါ၀င္ၿပီး ဤဘံုမပါ၀င္ေခ်။
(၁၁) အသညသတ္ဘံု
အသညသတ္ ဘံုသည္ ေ၀ဟပၹဳိလ္ဘံုႏွင့္ တျပင္တည္းမွာ တည္ရွိသည္။ အသညသတ္ ဘံုသို႔ ပထမစ်ာန္ရေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ေရာက္ၾကသည္။ ပထမစ်ာန္ရေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားဆိုေသာ္လည္း တျခားပထမစ်ာန္ရေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ မတူၾကပါ။ သာသနာေတာ္မွ တပါးေသာ အယူအက်င့္ရွိသည့္ တိတၳိေက်ာင္းမ်ားတြင္ ရဟန္းျပဳခဲ့ၾကေသာ တိတၳိႀကီးမ်ား ျဖစ္သည္။ သူတို႔သည္ နာမ္တရားကို ရြံမုန္းၾကသည္၊ အျပစ္ျမင္ၾကသည္။ နာမ္တရားကို ရြံမုန္းေသာေၾကာင့္ ကသိုဏ္း ဆယ္ပါးထဲမွ ၀ါေယာကသိုဏ္းကို စီးျဖန္းအားထုတ္ၾက၍ ပထမစ်ာန္သို႔ ေရာက္လာၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နာမ္မရွိေသာ အသညသတ္ဘံုကို ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။
အသညသတ္ဘံုတြင္ ရွိေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ားသည္ မလႈတ္မယွက္ ေက်ာက္႐ုပ္ေတြလိုဘဲေနသည္။ တခ်ဳိ႕ျဗဟၼာမ်ားသည္ ရပ္၍၊ တခ်ဳိ႕ျဗဟၼာမ်ားသည္ လဲေလ်ာင္း၍၊ တခ်ဳိ႕ျဗဟၼာမ်ားသည္ ထိုင္၍ ဣရိယာပုတ္အမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ျဖစ္ျခင္းမွာ အသညသတ္ ျဗဟၼာႀကီးမ်ားသည္ အသညသတ္ဘံုသို႔ မေရာက္ခင္က မိမိတို႔ ေတာင္းတလာခဲ့ေသာ ဣရိယာပုတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ။ ။လဲေလ်ာင္းေသာ ဣရိယာပုတ္ကို ေတာင္းတလာခဲ့ေသာ ပုဂၢဳိလ္သည္ အသညသတ္ဘံုသို႔ ေရာက္ေသာအခါ လဲေလ်ာင္း၍ မလႈတ္မယွက္ ေက်ာက္႐ုပ္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။)
အသညသတ္ဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ဇီ၀ိတန၀ကကလပ္ ေခၚေသာ ႐ုပ္ပဋိသေႏၶစိတ္ျဖစ္သည္။ ထိုအသညသတ္ျဗဟၼာဘံုတြင္ သုဂတိအဟိတ္ ပုထုဇဥ္ တစ္ေယာက္ဘဲရသည္။ အသညသတ္ျဗဟၼာဘံုသည္ ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါးထဲ၌ ပါ၀င္သည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻေပါင္း ၅၀၀-အထိ အသက္ရွည္သည္
(၁၂) အဝိဟာဘံု
အဝိဟာဘံုဆိုသည္မွာ အခိ်န္ကာလ အနည္းငယ္ႏွင့္ မိမိေရာက္ေနေသာေနရာဘံုကို မစြန္႔လႊတ္ေသာ ျဗဟၼာမ်ား၏ ေနရာဘံုျဖစ္သည္။ အဝိဟာဘံုသည္ ေ၀ဟပၹဳိလ္ဘံုႏွင့္ အသညသတ္ဘံုတို႔မွ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ကြာေ၀းသည္။
အဝိဟာဘံုသို႔ ကသိုဏ္း(၁၀)ပါး၊ အာနာပါနႆတိ၊ ဥေပကၡာ ျဗဟၼ၀ိဟာရ စေသာကမၼဌာန္းတရား (၁၂)ပါးထဲမွ တစ္ပါးပါးကို အားထုတ္၍ ပထမစ်ာန္ကိုရလာေသာ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရိယာပုဂၢဳိလ္မ်ားမွ ေရာက္ႏိုင္သည္။ ထိုပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ မိမိတို႔ရရွိထားေသာ ပထမစ်ာန္ကို ပြားမ်ားေသာအခါ သဒၶိေျႏၵလြန္ကဲသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဝိဟာဘံုကို ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ အဝိဟာဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ႐ူပပဥၹမစ်ာဥ္ ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ထိုဘံုတြင္ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱမဂၢ႒ာန္ ပုဂၢဳိလ္(၃)ေယာက္ရသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻေပါင္း တစ္ေထာင္ အသက္ရွည္သည္။ အဝိဟာဘံုသည္ ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၁၃) အတပၸါဘံု
အတပၸါဘံုဆိုသည္ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ဖိုလ္ခ်မ္းသာမ်ားကို ခံစား၍ မေရာင့္ရဲႏိုင္ေသာ ျဗဟၼာမ်ား၏ ေနရာဘံုျဖစ္သည္။ အတပၸါဘံုသည္ အဝိဟာဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ကြာေ၀းသည္။
အတပၸါဘံုသို႔ ကသိုဏ္း(၁၀)ပါး၊ အာနာပါနႆတိ၊ ဥေပကၡာ ျဗဟၼ၀ိဟာရ စေသာကမၼဌာန္းတရား (၁၂)ပါးထဲမွ တစ္ပါးပါးကို အားထုတ္၍ ပထမစ်ာန္ကိုရလာေသာ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရိယာပုဂၢဳိလ္မ်ားမွ ေရာက္ႏိုင္သည္။ ထိုပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ မိမိတို႔ရရွိထားေသာ ပထမစ်ာန္ကို ပြားမ်ားေသာအခါ ၀ီရိယိေျႏၵလြန္ကဲသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အတပၸါဘံုကို ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ အတပၸါဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ႐ူပပဥၹမစ်ာဥ္ ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ထိုဘံုတြင္ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱမဂၢ႒ာန္ ပုဂၢဳိလ္(၃)ေယာက္ရသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ အသက္ရွည္သည္။ အတပၸါဘံုသည္လည္း ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၁၄) သုဒႆီဘံု
သုဒႆီဘံုသည္ ထိုထိုတရားတို႔ကို ေကာင္းစြာ႐ႈျမင္ေလ့ရွိေသာ ျဗဟၼာမ်ား၏ ေနရာဘံုျဖစ္သည္။ သုဒႆီဘံုသည္ သုဒႆာဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။
သုဒႆီဘံုသို႔ ကသိုဏ္း(၁၀)ပါး၊ အာနာပါနႆတိ၊ ဥေပကၡာ ျဗဟၼ၀ိဟာရ စေသာကမၼဌာန္းတရား (၁၂)ပါးထဲမွ တစ္ပါးပါးကို အားထုတ္၍ ပထမစ်ာန္ကိုရလာေသာ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရိယာပုဂၢဳိလ္မ်ားမွ ေရာက္ႏိုင္သည္။ ထိုပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ မိမိတို႔ရရွိထားေသာ ပထမစ်ာန္ကို ပြားမ်ားေသာအခါ သမာဓိေျႏၵလြန္ကဲသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သုဒႆီဘံုကို ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ သုဒႆီ၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ႐ူပပဥၹမစ်ာဥ္ ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ထိုဘံုတြင္ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱမဂၢ႒ာန္ ပုဂၢဳိလ္(၃) ေယာက္ရသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻေပါင္း ေလးေထာင္ အသက္ရွည္သည္။ သုဒႆီဘံုသည္လည္း ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၁၅) အကနိ႒ဘံု
အကနိ႒ဘံုဆိုသည္မွာ ယုတ္နိမ့္သည့္ သေဘာအလ်င္းမရွိ၊ အထြတ္အျမတ္အျဖစ္ကို ေရာက္ေနၾကေသာ ျဗဟၼာမ်ား၏ ေနရာဘံုျဖစ္သည္။ အကနိ႒ဘံုသည္ သုဒႆီဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။
အကနိ႒ဘံုသို႔ ကသိုဏ္း(၁၀)ပါး၊ အာနာပါနႆတိ၊ ဥေပကၡာ ျဗဟၼ၀ိဟာရ စေသာကမၼဌာန္းတရား (၁၂)ပါးထဲမွ တစ္ပါးပါးကို အားထုတ္၍ ပထမစ်ာန္ကိုရလာေသာ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရိယာပုဂၢဳိလ္မ်ားမွ ေရာက္ႏိုင္သည္။ ထိုပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ မိမိတို႔ရရွိထားေသာ ပထမစ်ာန္ကို ပြားမ်ားေသာအခါ ပညိေျႏၵလြန္ကဲသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အကနိ႒ဘံုကို ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ အကနိ႒၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ႐ူပပဥၹမစ်ာဥ္ ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ထိုဘံုတြင္ အနာဂါမိဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱဖလ႒ာန္၊ အရဟတၱမဂၢ႒ာန္ ပုဂၢဳိလ္(၃) ေယာက္ရသည္။ ထိုဘံုကို အရိယာဘ၀ဂ္ဟုလည္း ေခၚသည္။ အကနိ႒ဘံုသို႔ ေရာက္ရွိေသာ ျဗဟၼာမ်ားသည္ တျခားဘံုသို႔ မေျပာင္းေတာ့ဘဲ ထိုဘံုမွာဘဲ ပရိနိဗၺာန္စံသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻေပါင္း တစ္ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ အသက္ရွည္သည္။ အကနိ႒ဘံုသည္လည္း ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၁၆) ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု
ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု ဆိုသည္ ေနဝသညာနာသညာယတန ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါး၊ ထို ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါးႏွင့္ ပိုင္းျခားထားသည့္ ေကာင္းကင္အရပ္ကို ေခၚသည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။ ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုဟု ဆိုေသာ္လည္း ပံုသဏၭာန္အထင္အရွားမရွိေပ။ ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုကို သိလြယ္ေအာင္ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ ေဖၚျပရလွ်င္ ၀ိုင္း၀ိုင္း၀န္း၀န္း ဝ-အကၡရာ ကြင္းၿပီးေရးသားေဖၚျပသင့္သည္။
သဒၵါက်မ္းျပဳဆရာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါေထရ္က `အ႐ူပဘူမိ´ဟု ဘူမိသဒၵါႏွင့္ အသံုးျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုတြင္ ႐ူပကၡႏၶာ မရွိ၊ နာမ္ခႏၶာ သက္သက္ဘဲရွိ၍ ဘံုမေခၚဆိုႏိုင္၊ ဘံုမမည္ႏိုင္ဘူးဟု အယူမွားမ်ား မ၀င္ရေအာင္ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘံုဗိမာန္ေတြမရွိ၍ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း မဟုတ္ေပ။
(၁၇)အာကာသာနဥၥာယတနဘံု
အာကာသာနဥၥာယတနဘံု ဆိုသည္ အာကာသာနဥၥာယတန ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါး၊ ထို ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါးႏွင့္ ပိုင္းျခားထားသည့္ ေကာင္းကင္အရပ္ကို ေခၚသည္။ အကနိ႒ဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုဟု ဆိုေသာ္လည္း ပံုသဏၭာန္အထင္အရွားမရွိေပ။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုကို သိလြယ္ေအာင္ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ ေဖၚျပရလွ်င္ ၀ိုင္း၀ိုင္း၀န္း၀န္း ၀-အကၡရာ ကြင္းၿပီးေရးသားေဖၚျပသင့္သည္။
သဒၵါက်မ္းျပဳဆရာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါေထရ္က `အ႐ူပဘူမိ´ဟု ဘူမိသဒၵါႏွင့္ အသံုးျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုတြင္ ႐ူပကၡႏၶာ မရွိ၊ နာမ္ခႏၶာ သက္သက္ဘဲရွိ၍ ဘံုမေခၚဆိုႏိုင္၊ ဘံုမမည္ႏိုင္ဘူးဟု အယူမွားမ်ား မ၀င္ရေအာင္ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘံုဗိမာန္ေတြမရွိ၍ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း မဟုတ္ေပ။
အာကာသာနဥၥာယတနဘံုတြင္ တိဟိတ္ပုထုဇဥ္တစ္ေယာက္ႏွင့္ ေသာတာပတၳိမဂၢဌာန္ ပုဂၢိဳလ္ၾကဥ္တဲ့ အရိယာပုဂၢဳိလ္ (၇)ေယာက္ရသည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုကို ေရာက္လာေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ အာကာသာနဥၥာယတနစ်ာန္ကို ရၾကသည္။ ထိုစ်ာဥ္ကို ရရန္အတြက္ ကသိဏုဂ ၣာဒိမာကာသ ေခၚေသာ ေကာင္းကင္ပညတ္ကို အနေႏၲအာကာေသာ၊ အနေႏၲာအာကာေသာ ဟု ကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းၾကရသည္။
အာကာသာနဥၥာယတနဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ အာကာသာနဥၥာယတန ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုရွိ ျဗဟၼာမ်ားသည္ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻႏွစ္ေသာင္း အသက္ရွည္သည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုသည္ ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၁၈) ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံု
၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံု ဆိုသည္ ၀ိညာဏဥစၥာယတန ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါး၊ ထို ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါးႏွင့္ ပိုင္းျခားထားသည့္ ေကာင္းကင္အရပ္ကို ေခၚသည္။ အာကာသာနဥၥာယတနဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုဟု ဆိုေသာ္လည္း ပံုသဏၭာန္အထင္အရွားမရွိေပ။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုကို သိလြယ္ေအာင္ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ ေဖၚျပရလွ်င္ ၀ိုင္း၀ိုင္း၀န္း၀န္း ဝ-အကၡရာ ကြင္းၿပီးေရးသားေဖၚျပသင့္သည္။
သဒၵါက်မ္းျပဳဆရာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါေထရ္က `အ႐ူပဘူမိ´ဟု ဘူမိသဒၵါႏွင့္ အသံုးျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုတြင္ ႐ူပကၡႏၶာ မရွိ၊ နာမ္ခႏၶာ သက္သက္ဘဲရွိ၍ ဘံုမေခၚဆိုႏိုင္၊ ဘံုမမည္ႏိုင္ဘူးဟု အယူမွားမ်ား မ၀င္ရေအာင္ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘံုဗိမာန္ေတြမရွိ၍ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း မဟုတ္ေပ။
၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုတြင္ တိဟိတ္ပုထုဇဥ္တစ္ေယာက္ႏွင့္ ေသာတာပတၳိမဂၢဌာန္ ပုဂၢိဳလ္ၾကဥ္တဲ့ အရိယာပုဂၢဳိလ္ (၇)ေယာက္ရသည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုကို ေရာက္လာေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ ၀ိညာဏဥစၥာယတနစ်ာန္ကို ရၾကသည္။ ထိုစ်ာဥ္ကို ရရန္အတြက္ အာကာသာနဥၥာယတန ကုသိုလ္ ၀ိညာဏ္ကို ၀ိညာဏံအနႏၲံ ၊ ၀ိညာဏံအနႏၲံ ဟု အဖန္ဖန္ ကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းၾကရသည္။
၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ၀ိညာဏဥစၥာယတန ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုရွိ ျဗဟၼာမ်ားသည္ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻ ေလးေသာင္း အသက္ရွည္သည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုသည္ ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၁၉) အာကိဥၥာညာယတနဘံု
အာကိဥၥာညာယတနဘံု ဆိုသည္ အာကိဥၥာညာယတန ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါး၊ ထို ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါးႏွင့္ ပိုင္းျခားထားသည့္ ေကာင္းကင္အရပ္ကို ေခၚသည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုဟု ဆိုေသာ္လည္း ပံုသဏၭာန္အထင္အရွားမရွိေပ။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုကို သိလြယ္ေအာင္ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ ေဖၚျပရလွ်င္ ၀ိုင္း၀ိုင္း၀န္း၀န္း ဝ-အကၡရာ ကြင္းၿပီးေရးသားေဖၚျပသင့္သည္။
သဒၵါက်မ္းျပဳဆရာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါေထရ္က `အ႐ူပဘူမိ´ဟု ဘူမိသဒၵါႏွင့္ အသံုးျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုတြင္ ႐ူပကၡႏၶာ မရွိ၊ နာမ္ခႏၶာ သက္သက္ဘဲရွိ၍ ဘံုမေခၚဆိုႏိုင္၊ ဘံုမမည္ႏိုင္ဘူးဟု အယူမွားမ်ား မ၀င္ရေအာင္ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘံုဗိမာန္ေတြမရွိ၍ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း မဟုတ္ေပ။
အာကိဥၥာညာယတနဘံုတြင္ တိဟိတ္ပုထုဇဥ္တစ္ေယာက္ႏွင့္ ေသာတာပတၳိမဂၢဌာန္ ပုဂၢိဳလ္ၾကဥ္တဲ့ အရိယာပုဂၢဳိလ္ (၇)ေယာက္ရသည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုကို ေရာက္လာေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ အာကိဥၥာညာယတနစ်ာန္ကို ရၾကသည္။ ထိုစ်ာဥ္ကို ရရန္အတြက္ အာကာသာနဥၥာယတန ပထမာ႐ုပၸ၀ိညာဏ္၏ စိုးစဥ္းမွ် အၾကြင္းမရွိေသာ နတၳိေဘာပညတ္ကို အာ႐ံုျပဳ၍ နတၳိကိဥၥိ၊ နတၳိကိဥၥိ ဟု အဖန္ဖန္ ကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းၾကရသည္။
အာကိဥၥာညာယတနဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ အာကိဥၥာညာယတန ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုရွိ ျဗဟၼာမ်ားသည္ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻ ေျခာက္ေသာင္း အသက္ရွည္သည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုသည္ ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
(၂၀) ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု
ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု ဆိုသည္ ေနဝသညာနာသညာယတန ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါး၊ ထို ၀ိပါက္ နာမကၡႏၶာတရားေလးပါးႏွင့္ ပိုင္းျခားထားသည့္ ေကာင္းကင္အရပ္ကို ေခၚသည္။ အာကိဥၥာညာယတနဘံုႏွင့္ ယူဇနာ ငါးသန္း၊ ငါးသိန္း၊ ရွစ္ေထာင္ ကြာေ၀းသည္။ ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုဟု ဆိုေသာ္လည္း ပံုသဏၭာန္အထင္အရွားမရွိေပ။ ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုကို သိလြယ္ေအာင္ ပံုသဏၭာန္ျဖင့္ ေဖၚျပရလွ်င္ ၀ိုင္း၀ိုင္း၀န္း၀န္း ဝ-အကၡရာ ကြင္းၿပီးေရးသားေဖၚျပသင့္သည္။
သဒၵါက်မ္းျပဳဆရာ အရွင္အႏု႐ုဒၶါေထရ္က `အ႐ူပဘူမိ´ဟု ဘူမိသဒၵါႏွင့္ အသံုးျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုတြင္ ႐ူပကၡႏၶာ မရွိ၊ နာမ္ခႏၶာ သက္သက္ဘဲရွိ၍ ဘံုမေခၚဆိုႏိုင္၊ ဘံုမမည္ႏိုင္ဘူးဟု အယူမွားမ်ား မ၀င္ရေအာင္ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘံုဗိမာန္ေတြမရွိ၍ ဘူမိသဒၵါကို ထည့္သံုးထားျခင္း မဟုတ္ေပ။
ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုတြင္ တိဟိတ္ပုထုဇဥ္တစ္ေယာက္ႏွင့္ ေသာတာပတၳိမဂၢဌာန္ ပုဂၢိဳလ္ၾကဥ္တဲ့ အရိယာပုဂၢဳိလ္ (၇)ေယာက္ရသည္။ ထိုဘံုသို႔ ေရာက္လာေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ တျခားဘံုသို႔ မေျပာင္းေတာ့ဘဲ ထိုဘံုမွာပင္ ပရိနိဗၺာန္စံသည္။ ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုကို ေရာက္လာေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ ေနဝသညာနာသညာယတနစ်ာန္ကို ရၾကသည္။ ထိုစ်ာဥ္ကို ရရန္အတြက္ အာကိဥၥညာယတန ေခၚေသာ စ်ာန္စိတ္ကို သႏၲေမတံ၊ ပဏီတေမတံ ဟု အဖန္ဖန္ ကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းၾကရသည္။
ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု၏ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ေနဝသညာနာသညာယတန ၀ိပါက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုရွိ ျဗဟၼာမ်ားသည္ သက္တမ္းအားျဖင့္ ကမာၻ ရွစ္ေသာင္း အသက္ရွည္သည္။ ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံုသည္ ကမာၻႀကီးပ်က္သည့္ အထဲတြင္ မပါ၀င္ေပ။
ေနဝသညာနာသညာယတနဘံုသည္ ၃၁-ဘံု၏ ေနာက္ဆံုးဘံုျဖစ္သည္။ အျမင့္ဆံုး ဘံုျဖစ္သည္။ လူျပည္မွ ယူဇနာ ၇-ကုေဋ၊ ၁သန္း၊ ၈သိန္း၊ ၅ေသာင္း၊ ၆ေထာင္ ေ၀းကြာသည္။
နတ္ဘံု
နတ္
နတ္ဟူသည္ ျမန္မာစကား“နာထ”ဟူေသာ ပါဠိမွ ဆင္းသက္လာသည္ ဟု ေဝါဟာရလိနတၱဒီပနီက်မ္းက ဖြင့္ဆိုထားသည္။
နာထ၏ အနက္အဓိပၸါယ္မွာ ကိုးကြယ္ရာျဖစ္သည္။ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာအက်ဳိးတို႔အတြက္ လူသားတို႔ကိုးကြယ္ရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ “နာထ”၊“နာတ္”၊“နတ္”ဟု ေခၚဆိုေနၾကသည္။ နတ္ကို ပါဠိဘာသာအားျဖင့္ “ေဒဝ”ဟု၍၎၊ “ေဒဝတာ”ဟု၍၎ ေခၚေဝၚသံုးစြဲခဲ့သည္။ ပ႒ာန္းမူလ ဋီကာက်မ္း ဝိသုဒၶိမဂ္ မဟာဋီကာက်မ္းတို႔၌-
- လူသားတို႔အား ရာထူးဌာနႏ ၱရ စေသာ စည္းစိမ္ဥစၥာကို ေပးတတ္သူ၊
- လူသားတို႔ ပူေဇာ္သကၠာရကို ခံယူထိုက္သူ၊
- အက်ဳိးတရားျပ၍ ၫႊန္ၾကားဆံုးမတတ္သူ၊
- ပ်က္စီးျခင္း ေဘးဒုကၡအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔မွ လြတ္ကင္းသူတို႔က ငါတို႔ ကိုးကြယ္ရာ ျဖစ္ေပသည္ဟု ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ ခ်ီးမြမ္းအပ္သူတို႔ ျဖစ္သည္ဟု ဖြင့္ဆိုျပထားပါသည္။
နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္
- စတုမဟာရာဇ္ နတ္မင္းႀကီးေလးပါး စိုးပိုင္ေသာ နတ္ျပည္(ဘူမ႒၊ ရုကၡ႒၊ အာကာသ႒ နတ္တို ့သည္ စတုမဟာရာဇ္ ဘံု၌ပါဝင္သည္။)
- တာ၀တိ ံသာ နတ္တို ့သနင္း သိႀကားမင္းစံရာ နတ္ျပည္၊
- ယာမာ ဆင္းရဲျခင္းမွ ကင္းေသာ နတ္ျပည္၊
- တုသိတာ စိတ္၏ ႏွစ္သက္ျပည့္ျဖိဳးျခင္း ရွိေသာ နတ္ျပည္ (အေလာင္းေတာ္နတ္သားတို ့ ဘုရားအျဖစ္သို ့ေရာက္မည့္ ေနာက္ဆံုးဘဝ မတိုင္မီတြင္ တုသိသာ နတ္ျပည္တြင္ ျဖစ္ျမဲ ဓမၼတာျဖစ္သည္။)
- နိမၼာနရတိ တန္ခိုး ဖန္ဆင္းျခင္း၌ ေမြ ့ေလ်ာ္ေသာ နတ္ျပည္၊
- ပရနိမၼိတ၀သ၀တီၱ တပါးေသာ နတ္တို ့ ဖန္ဆင္းျပီးေသာ ကာမဂုဏ္၌ အလိုကိုျဖစ္ေစ နတ္ျပည္(မာရ္နတ္မင္းေနရာ နတ္ျပည္လည္းျဖစ္သည္)
နတ္ စုေတ့ ေသဆံုးျခင္း အေၾကာင္း(၄)ပါး
- အာယုကၡယ = သက္တမ္းကုန္၍ ေသျခင္း၊
- ပုညကၡယ = ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကုန္၍ ေသျခင္း၊(ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ အနည္းငယ္မွ်ျဖင့္ နတ္ျပည္တြင္ လာျဖစ္ေသာ နတ္သားတို႔သည္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုန္ေသာအခါ အစြမ္းသတၱိ မရွိေတာ့ဘဲ သက္တမ္းမေစ့ခင္ စုေတ့ ရသည္။)
- အာဟာရကၡယ = စားေနက် ေသာက္ေနက် အခ်ိန္ မစားမေသာက္မိ၍ ေသျခင္း၊(နတ္သားတစ္ဦးသည္ ကာမဂုဏ္ခံစားေန၍ စားခ်ိန္ကို သတိမရဘဲ တစ္နပ္စာမွ် မစားဘဲေနလိုက္လွ်င္ ေနာက္ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္စားစား အသက္မရွည္ႏိုင္ေပ။)
- ေကာဓာဘိဘ၀န = ေဒါသထြက္၍ ေသျခင္း၊(နတ္သားမ်ားသည္ နတ္သမီးမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ပါးေနေသာအခါ တျခားနတ္မ်ားက လာေရာက္ဖက္ၿပိဳင္တာမ်ဳိး ရွိတတ္သည္။ ထိုအခါ ဖက္ၿပိဳင္လာေသာ နတ္ကို ေဒါသထြက္တတ္သည္။ ေဒါသထြက္ေသာနတ္၏ ကိုယ္ခႏၶာသည္ မီးေလာင္သကဲ့သို႔ ပူၿပီး စုေတ့ရသည္။ ဖက္ၿပိဳင္ေသာ နတ္ကလည္း ေဒါသထြက္လွ်င္ စုေတ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိကို ေဒါသထြက္မွန္းသိသည္ႏွင့္ ေဒါသမထြက္ခင္ တျခားေနရာသို႔ ေရွာင္သြားရသည္။ သို႔မွသာ အသက္ခ်မ္းသာရာရ၏။)
နတ္သား၊ နတ္သမီး တစ္ပါးပါး သက္တမ္းကုန္၍ စုေတ့ေတာ့မည္ ဆိုလွ်င္ လူ႔တို႔၏ အေရအတြက္ (၇)ရက္ေျမာက္တြင္ ပုဗၺနိမိတ္(၅)ပါး ထင္လာသည္။
- ပဋိသေႏၶအခါက ပန္ဆင္ခဲ့ေသာ ပန္းမ်ား ညႇိဳးႏြမ္းကုန္ျခင္း၊
- နတ္အ၀တ္ပုဆိုးမ်ား ညႇိဳးႏြမ္းကုန္ျခင္း၊
- ကိုယ္ခႏၶာ၏ လက္ကတီးၾကားမွ ေခၽြးမ်ား ယိုထြက္လာျခင္း၊
- ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါ ေမွးမိ္ွန္လာျခင္း၊
- နတ္မ်ား၏ ေနရာတြင္ တည္တည္တံ့တံ့ မေနႏိုင္ မထိုင္ႏိုင္ျဖစ္လာျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။
နတ္တို႕မရႏိုင္ေသာကမၼ႒ာန္းမ်ား (၁၂)ပါး
- အသုဘ ၁ဝ-ပါး၊
- ကာယဂတာသတိ၊
- အာဟာေရ ပဋိကူလသညာ တို႔ ျဖစ္၏၊ နတ္ျပည္၌ အာ႐ံုငါးပါးကာမဂုဏ္တရားတို႔ လႊမ္းမိုးထားရကား ထိုကမၼ႒ာန္းမ်ား မ်ားကို မရႏိုင္ေပ။
နတ္ျပည္ေရာက္လိုသူမ်ား က်င့္ၾကံရန္ တရားသံုးပါး။
- သစၥံ ဘေဏ-အမွန္ကိုသာ ဆိုေျပာရာ၏၊
- န ကုေဇၩယ်-အမ်က္မထြက္ စိတ္မဆိုးရ၊
- အပၸမၸိ ဒဇၨာ-ေတာင္းခံလာက နည္းနည္းျဖစ္ျဖစ္ ေပးလႉရာ၏။
- ကမၼသကနတ္-ဒါန,သီလ,စ်ာန္,ဘာဝနာ ကုသိုလ္တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ နတ္,ျဗဟၼာမ်ား၊
- ဂႏၶာရီနတ္-ေဆး, အင္း, မႏၲာန္, ျပဒါး,သံ, ေက်ာက္မ်က္ ရတနာ စသည္တို႔ တန္ခိုးျဖင့္ ေျမလွ်ိဳးမိုးပ်ံ ေနၾကေသာ ဝိဇၨာဓိုရ္မ်ား။
နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္
စတုမဟာရာဇ္ ၊ တာ၀တိ ံသာ ၊ ယာမာ ၊ တုသိတာ ၊ နိမၼာနရတိ ၊ ပရနိမၼိတ၀သ၀တီၱ
စတုမဟာရာဇ္
ဓတရ႒၊ ၀ိ႐ူဠက၊ ၀ိ႐ူပကၡ၊ ကုေ၀ရ ဟူေသာနတ္မင္းႀကီးေလးပါးကို ပါဠိလို `စတုမဟာရာဇ´ ဟုေခၚ၏။
(စတု=ေလးေယာက္ေသာ+ မဟာရာဇ= နတ္မင္းႀကီး)
ထို နတ္မင္းႀကီးေလးပါးကို ဆည္းကပ္ခစားရသည့္ လက္ေအာက္ခံနတ္တို႔မွာ `စတုမဟာရာဇိက´ ဟုေခၚသည္။ နတ္မင္းႀကီးေလးပါး ႏွင့္ စတုမဟာရာဇိကနတ္တို႔၏ ေနရာဘံုကို ပါဠိလို စာတုမဟာရာဇိကာ ျမန္မာလို စာတုမဟာရာဇ္ဘံု (သို႔မဟုတ္) စာတုမဟာရာဇ္နတ္ျပည္ဟု ေခၚဆိုသည္။
ဤဘံု၌ – သၾကားမင္း ကိုယ္စား
- ဓတရ႒ နတ္မင္း
- ဝိ႐ူဠက နတ္မင္း
- ဝိ႐ူပကၡ နတ္မင္း
- ကုေဝရ နတ္မင္း ဟူ၍ နတ္မင္းႀကီးေလးပါး အုပ္စိုးသည္။
၀ိ႐ူဠကနတ္မင္းႀကီးသည္ ျမေရာင္ေတာက္ပေသာ ျမင့္မိ္ုရ္ေတာင္၏ ေတာင္ဘက္နံပါး၌ တည္လ်က္ ကုမာၻန္(ႀကီးမားေသာ ၀မ္းဗိုက္ႏွင့္ ေ၀ွးေစ့၊ ျပဴးက်ယ္နီျမန္းေသာ မ်က္စိ ရွိၾကေသာ ဒါန၀ရကၡဳိသ္)အေပါင္းတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္၍ မင္းလုပ္သည္။
၀ိ႐ူပကၡနတ္မင္းႀကီးသည္ ဖန္ေရာင္ေတာက္ပေသာ ျမင့္မိ္ုရ္ေတာင္၏ ေနာက္ဘက္နံပါး၌ တည္လ်က္ နတ္နဂါး အေပါင္းတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္၍မင္းလုပ္သည္။
ကုေ၀ရနတ္မင္းႀကီးသည္ ေရႊေရာင္ေတာက္ပေသာ ျမင့္မိ္ုရ္ေတာင္၏ ေျမာက္ဘက္ နံပါး၌ တည္လ်က္ နတ္ဘီလူး အေပါင္းတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္၍မင္းလုပ္သည္။
စတုမဟာရာဇ္ နတ္ျပည္သည္ လူ႔ဘံုရဲ႕အထက္ ယူဇနာ ေလးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ ေ၀းကြာေသာ ယုဂႏိၶဳရ္ေတာင္ (ျမင့္မိုရ္ေတာင္ထက္၀က္အျမင့္ရွိ) ထိပ္မွစ၍ ျမင့္မိုရ္ေတာင္ ေအာက္ေျခထိ က်ယ္ျပန္႔သည္။
ဗိမၺိသာရဘုရင္သည္ စတုမဟာရာဇ္ဘံုတြင္ ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းႀကီး၏ အျခံအရံ ဇန၀သဘ နတ္စစ္သူႀကီးျဖစ္သည္။
စတုမဟာရာဇ္နတ္မ်ား၏ သက္တမ္းမွာ သူတို႔၏အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္(၅၀၀)ရွိ၏။
လူတို႔၏ႏွစ္အေရအတြက္ အရ အႏွစ္(၉)သန္းျဖစ္သည္။
လူတို႔၏ ႏွစ္ေပါင္း(၅၀)သည္ စတုမဟာရာဇ္နတ္သက္ (၁)ရက္ ျဖစ္သည္။
ကုေ၀ရနတ္မင္းႀကီး
ကုေ၀ရနတ္မင္းႀကီးကို `ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းႀကီး´ဟူ၍လည္း ေခၚဆိုၾကသည္။ ဤစတုမဟာရာဇ္ နတ္မင္းႀကီးမ်ား တြင္ ကုေ၀ရ ေခၚ ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းႀကီးမွာ အလြန္တန္ခိုးႀကီး၏။ ေလာကတြင္ အႀကီးျမတ္ဆံုးလက္နက္ႀကီး ေလး မ်ိဳးကို အသီးသီးပိုင္ဆိုင္ၾကသည့္ တန္ခိုးရွင္ႀကီး ေလးဦးရွိသည္။ သိၾကားမင္းက ၀ဇီရ စိန္လက္နက္(၀ရဇိန္လက္နက္ ဟုလည္းေခၚၾကသည္)၊ ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းက သံတင္းပုတ္လက္နက္၊ ယမမင္းက မ်က္ေစာင္းလက္နက္၊ အာဠာ၀ကဘီလူးႀကီးက ဘြဲ႕ျဖဴနတ္ပုဆိုးလက္နက္ တို႔ကို အသီးသီးပိုင္ဆိုင္ၾကေၾကာင္း သုတၱနိပါတ္၊ အာဠာ၀ကသုတ္၌ ပါရွိေလသည္။ ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းႀကီးသည္ ေသာတာပန္မျဖစ္မီ ပုထုဇဥ္ျဖစ္စဥ္က အမ်က္ထြက္သျဖင့္ သံတင္းပုတ္ လက္နက္ႀကီးကို ပစ္လႊတ္လိုက္လွ်င္ နတ္ဘီလူးေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔၏ ဦးေခါင္းမ်ား ျပတ္က်ကုန္ၿပီး ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းႀကီး၏ ႏွစ္ေတာင္ထြာအရပ္၌ တဖန္ျပန္၍ ရပ္တည္ၾကသည္ဟု အာဠာ၀ကသုတ္ အဖြင့္၌ ဖြင့္ဆိုထားေပသည္။ ေ၀ႆ၀ဏ္ေခၚ ကုေ၀ရနတ္မင္းႀကီး၏ ေရွ႕အတိတ္အေၾကာင္းကား ကႆပဘုရားရွင္ ပြင့္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ဗာရာဏသီျပည္တြင္ ကုေ၀ရမည္ေသာ ပုဏၰားသူႂကြယ္သည္ ႀကီးက်ယ္ေသာၾကံခင္းမ်ား စိုက္ပ်ဳိး၍ ၾကံရည္ႀကိတ္စက္ ခုႏွစ္လံုးကို၀ယ္ယူကာ ၾကံရည္ဆိုင္ ခုႏွစ္ဆိုင္ဖြင့္သတဲ့။ ၾကံခင္းမ်ားမွ ရရွိၾကေသာ ၾကံတို႔ကို ထိုၾကံရည္ႀကိတ္စက္မ်ားျဖင့္ ႀကိတ္ၿပီးၾကံရည္မ်ားကို ေရာင္းခ်ေလသည္။ ထိုၾကံရည္ဆိုင္ ခုႏွစ္ဆိုင္အနက္ ၾကံရည္တစ္ဆိုင္မွ ရရွိ္သည့္ အျမတ္အစြန္းမ်ားကို လာလာသမွ် လူအေပါင္းအား ေပးလွဴ၍ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဴ၏။ ထိုၾကံရည္ဆိုင္မွာ အျခားၾကံရည္ဆိုင္မ်ားထက္ ေရာင္းေကာင္းသျဖင့္ အျမတ္အစြန္း ပိုမိုရရွိသည္ဟု ဆိုေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကုေ၀ရပုဏၰားသည္ သဒၶါယုံၾကည္စိတ္ ပိုမိုထက္သန္လာကာ အျခားၾကံရည္ဆိုင္မ်ားမွ ရရွိသည့္ အျမတ္အစြန္းတို႔ကိုပါ အလွဴဒါနျပဳေလသည္။ ဤသို႔လ်င္ ၾကံရည္ဆိုင္ ခုႏွစ္ဆိုင္လံုးမွ ရရွိေသာ အျမတ္အစြန္းတို႔ကို အႏွစ္ႏွစ္ေသာင္းကာလပတ္လံုး ေပးလွဴခဲ့သည္။ (ထိုအခ်ိန္မွာ လူတို႔၏သက္တမ္းသည္ အႏွစ္ႏွစ္ေသာင္းတမ္း ျဖစ္သည္။) ထိုကုသိုလ္ေကာင္းမႈေၾကာင့္ ကြယ္လြန္ေသာအခါ စတုမဟာရာဇ္နတ္ျပည္၌ ကုေ၀ရမည္ေသာ နတ္မင္းျဖစ္ေလ၏။ ေနာင္ေသာအခါ ၀ိႆဏမည္ေသာ မင္းေနျပည္ေတာ္၌ မင္းအျဖစ္ကို ရရွိေသာေၾကာင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္ကို အစြဲျပဳကာ ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္း ဟူ၍လည္း ေခၚၾကသည္။ နတ္ဘီလူးတို႔၏ အႀကီးအမွဴးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ နတ္ဘီလူးအေပါင္းျခံရံကာ ကခုန္သီဆိုပြဲတို႔ျဖင့္ ေမြ႔ေလ်ာ္ေပ်ာ္ပါးစြာ ေနထိုင္သည္။ ထိုနတ္မင္းႀကီး ေလးေယာက္တို႔မွာ ခြန္အားဗလႀကီးသည့္ သားေတာ္ ကိုးက်ိပ္တစ္ေယာက္စီ ရွိၾကသည္။ ထိုသားေတာ္တို႔၏ အမည္ကို မိမိတို႔၏ အရွင္ သိၾကားမင္း၏ အမည္အတိုင္း `ကၠႏၵ´ ဟုခ်ည္း အမည္တစ္ခုတည္းေပးထားၾကသည္ဟု သုတ္ပါ ေထယ်ပါဠိေတာ္၊ အာဋာနာဋိယသုတ္ႏွင့္ သေမၼာဟ၀ိေနာဒနီ အ႒ကထာတို႔၌ ေဟာၾကားဖြင့္ဆိုထားေပသည္။ ထိုနတ္မင္းႀကီးေလးပါးတို႔သည္ ေလာကႀကီးကို ေစာင့္ေရွာက္ေနၾကသည့္ နတ္မင္းႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ `စတုေလာကပါလ´ နတ္မင္းႀကီးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေပတ၀တၱဳပါဠိေတာ္ႏွင့္ အ႒ကထာ တို႔မွာ ေဟာၾကားဖြင့္ဆိုထားပါသည္။
ဗိမၺိသာရဘုရင္သည္ စတုမဟာရာဇ္ဘံုတြင္ ေ၀ႆ၀ဏ္နတ္မင္းႀကီး၏ အျခံအရံ ဇန၀သဘ နတ္စစ္သူူႀကီး ျဖစ္သည္။ စတုမဟာရာဇ္နတ္မ်ား၏ သက္တမ္းမွာ သူတို႔၏အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္(၅၀၀)ရွိ၏။ လူတို႔၏ႏွစ္အေရအတြက္ အရ အႏွစ္(၉)သန္းျဖစ္သည္။ လူတို႔၏ ႏွစ္ေပါင္း(၅၀)သည္ စတုမဟာရာဇ္နတ္သက္ (၁)ရက္ ျဖစ္သည္။
တာဝတိ ံသာ
မာဃလုလင္ အမွဴးရွိေသာ အတူတကြ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳေဖာ္ျပဳဖက္ ျဖစ္ေသာ (၃၃) ေယာက္ေသာ သူတို႔၏ေနရာျဖစ္ေသာ ဘံုကို တာဝတိ ံသာနတ္ဘံုဟု ေခၚသည္။
တာဝတိ ံသာနတ္ျပည္သည္ ျမင့္မိုရ္ေတာင္ထိပ္၌ တည္ေသာေၾကာင့္ စတုမဟာရာဇ္ႏွင့္ ယူဇနာ ၄၂,၀၀၀ ကြာေဝးသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
တာဝတိ ံသာနတ္ျပည္၏ တည္ေနပံုမွာ ယူဇနာတစ္ေသာင္း က်ယ္ျပန္႔သည္။
ထိုနတ္ျပည္၌ တံခါးေပါင္း တစ္ေထာင္ရွိ၍ အေရွ႕တံခါးႏွင့္ အေနာက္တံခါး၊ ေတာင္ႏွင့္ ေျမာက္တံခါးတို႔သည္ ယူဇနာတစ္ေသာင္း ကြာေဝးသည္။
နတ္ျပည္၏အလယ္တြင္ ရတနာခုႏွစ္ပါးႏွင့္ စီခ်ယ္ထားေသာ ယူဇနာတစ္ေထာင္ ျမင့္ေသာ ေဝဇယႏၲာျပာႆဒ္ႀကီး တစ္ခုရွိသည္။ ထို ျပာႆဒ္ႀကီးကို ယူဇနာသံုးရာ ျမင့္ေသာ ထီးတံခြန္တို႔ျဖင့္ ဝိုင္းရံထားလ်က္ ရွိေလသည္။
ထို႔ျပင္ ယူဇနာငါးဆယ္က်ယ္ေသာ နႏၵာေရကန္ႏွင့္ နတ္သစ္ပင္၊ ပန္းပင္တို႔ျဖင့္ ေဝဆာေသာ ယူဇနာေျခာက္ဆယ္ရွိေသာ ဥယ်ာဥ္ႀကီး(၅)ခု တုိ႔သည္လည္း သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ ရွိသည္။
ဥယ်ာဥ္ေတာ္ ၅ ခု
(၁) နႏၵဝန္ ဥယ်ာဥ္၊ ၿမိဳ႕၏အေရွ႕ဘက္ ယူဇနာ (၁ဝဝဝ)က်ယ္၍ နတ္တို႔ႏွစ္သက္စြာေပ်ာ္ပါးရာ ဥယ်ာဥ္ေတာ္။
(၂) ဖာ႐ုသက ဥယ်ာဥ္၊ ၿမိဳ႕၏ေတာင္ဘက္ ယူဇနာ (၇ဝဝ)က်ယ္၍ ဖက္သက္အေဖ်ာ္ယမကာတို႔ေသာက္စားကာ အသူရာတုိ႔အား ႀကိမ္းဝါးျခိမ္းေျခာက္ရာ ဥယ်ာဥ္ေတာ္။
(၃) စိတၱလတာ ဥယ်ာဥ္၊ ၿမိဳ႕၏ အေနာက္မ်က္ႏွာ၊ ယူဇနာ (၅ဝဝ)က်ယ္၍ အာသာဝတီႏြယ္နီနတ္ပန္းဆြတ္လွန္းေပ်ာ္ပါးရန္၊ ဆန္းၾကယ္ေသာအဝတ္တန္ဆာ ယာဥ္ရထားတို႔ျဖင့္ဝင္ထြက္ရာဥယ်ာဥ္ေတာ္။
(၄) မိႆက ဥယ်ာဥ္၊ ၿမိဳ႕၏ေျမာက္ဘက္ ယူဇနာ (၅ဝဝ)က်ယ္၍ နတ္သားနတ္သမီးတို႔ယွဥ္တြဲေပ်ာ္ျမဴးရာ ဥယ်ာဥ္ေတာ္။
(၅) မဟာဝန္ ဥယ်ာဥ္၊ ၿမိဳ႕၏အေရွ႕ဘက္ ယူဇနာ (၇ဝဝ)က်ယ္၍ လွပဆန္းၾကယ္ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ သုနႏၵာ ေရကန္ေတာ္ႀကီးရွိသည္။
ထို႔အျပင္ တာဝတိ ံသာနတ္ျပည္တြင္ ပင္လယ္ကသစ္ပင္ဟူ၍ ရွိပါသည္။ ပင္လယ္ကသစ္ပင္မွာ အဝန္း ယူဇနာသံုးရာ၊ လံုးပတ္ တစ္ဆယ့္ငါးယူဇနာ၊ အျမင့္ ယူဇနာတစ္ရာရွိသည္။ထိုအပင္ရင္း၌ ယူဇနာအားျဖင့္ အလ်ားေျခာက္ဆယ္၊ အနံငါးဆယ္၊ ထု တစ္ဆယ့္ငါးယူဇနာရွိေသာ ပ႑ကမၺလာ ျမေက်ာက္ဖ်ာ တည္ရွိသည္။ ပ႑ကမၺလာ ျမေက်ာက္ဖ်ာ သည္ လယ္ေခါင္ရမ္းပြင့္ အေရာင္အေသြးကဲ့သို႔ နီေတြးေသာအေရာင္ အဆင္းရွိသည္။ ၎သည္ အလြန္ႏူးညံ့ေသာ ကမၺလာျဖစ္၍ သိၾကားမင္းထိုင္လွ်င္ ကိုယ္တစ္ဝက္ျမဳပ္၍ ထလွ်င္ျပန္၍ ျပည့္ျမဲျပည့္ေသာ ကမၺလာ ျဖစ္ပါသည္။
တာဝတိ ံသာ၌ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳရန္ စူဠာမဏိေစတီေတာ္ ရွိပါသည္။ ထိုေစတီေတာ္သည္ယူဇနာတစ္ရာျမင့္ေသာ ျမသားေစတီေတာ္ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဆံေတာ္၊ မကုိဋ္ေတာ္သာမက လက္ယာအထက္စြယ္ေတာ္ပါ ကိန္းဝပ္တည္ရွိေပသည္။
သုဓမၼာ
သုဓမၼာ အမည္ရွိ နတ္သဘင္ ဓမၼာ႐ံုႀကီးလည္း ရွိသည္။ သုဓမၼာဇရပ္ႀကီး၌ နတ္တို႔၏ အစည္းအေဝးမ်ားကို ေအာက္ပါအေၾကာင္းေလးပါးေၾကာင့္ က်င္းပျပဳလုပ္ၾကသည္။
(၁) ဝႆူပနာယိက သဂၤဟတၴံ၊ ဝါဆိုသံဃာေတာ္တို႔ကို ခ်မ္းသာစြာတရား အားထုတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးဖို႔ရန္ ပထမဝါဆိုလျပည့္ေန႔ႏွင့္ ဒုတိယဝါဆိုလျပည့္ေန႔၌စည္းေဝးကာတိုင္ပင္ေစျခင္း၊
(၂) ပဝါရဏာသဂၤဟတၴံ၊ ပဝါရဏာပြဲတို႔၌ သံဃာေတာ္မ်ားခ်မ္းသာစြာျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ တာဝန္ေပးရန္အစည္းအေဝးျပဳျခင္း၊
(၃) ဓမၼ သဝနတၴံ- တရားနာရန္အလို႔ငွာ အစည္းအေဝးႀကီးျပဳလုပ္ျခင္း၊
(၄) ပါရိ စၧတၱက ကိဠာႏု ဘဝနတၴံ၊ ပင္လယ္ကသစ္ပန္းပြင့္ခ်ိန္၌ ပန္းဆြတ္ေပ်ာ္ပြဲႀကီး ဆင္ယင္က်င္းပေရးအတြက္ သုဓမၼာဇရပ္ႀကီး၌ အစည္းအေဝး ျပဳလုပ္ၾကျခင္း။
တာဝတိ ံသာမွ အထက္ယာမာ စေသာနတ္ျပည္မ်ား၌ကား အာကာသ႒ (ဝါ) “အာကသဇိုဝ္း” နတ္မ်ားသာ ရွိၾကသည္။ဤဘံုတြင္ သိၾကားမင္းႏွင့္ ပဇာပတိ၊ ဝ႐ုဏ ဤသာန စေသာ (၃၃)ပါးေသာ နတ္မင္းႀကီးတို႔ စံေနၾကသည္။ တာဝတိ ံသာနတ္သက္သည္ အႏွစ္(၁၀၀၀)ျဖစ္သည္။
လူတို႔၏ ႏွစ္အေရအတြက္ သံုးကုေဋေျခာက္သန္းရွိသည္။
လူတို႔၏ ႏွစ္(၁၀၀)သည္ တာ၀တိ ံသာနတ္၌ (၁)ရက္ ျဖစ္သည္။
ယာမာ
ဆင္းရဲဒုကၡမွ ကင္းၾကေသာ နတ္ခ်မ္းသာမ်ား ေနရာဘံုျဖစ္သည္။ တာ၀တိ ံသာ၌ သိၾကားမင္းရွိသကဲ့သို႔ ယာမာဘံုတြင္လည္း `သုယာမနတ္မင္း´ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ယင္းနတ္မင္းသည္ သိၾကားမင္းရာထူးကိုလည္းရသည္။
ယာမာနတ္သက္သည္ သူတို႔၏အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း(၂၀၀၀)ရွိသည္။
လူတို႔၏အေရအတြက္အားျဖင့္ (၁၄)ကုေဋ(၄)သန္းရွိသည္။
လူတို႔၏ ႏွစ္(၂၀၀)သည္ ယာမာနတ္ျပည္၌ (၁)ရက္ ျဖစ္သည္။
တုသိတာ
ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေသာ စည္းစိမ္က်က္သေရတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုၾက၍ ႏွစ္သက္ရႊင္လန္းျခင္းသို႔ ေရာက္ေနၾကေသာ နတ္တို႔၏ စံရာဘံု ျဖစ္သည္။ ထိုဘံု၌ျဖစ္ၾကေသာနတ္တို႔သည္ အျမဲမျပတ္ ရႊင္ျမဴးႏွစ္သက္ေပ်ာ္ပါးေနၾကရေသာေၾကာင့္ တုသိတာနတ္ဘံုဟု ေခၚသည္။
သႏၲဳႆိတာနတ္မင္းသည္ အႀကီးအကဲနတ္မင္း ျဖစ္သည္။
ဘုရားအေလာင္းမ်ားသည္ ဤနတ္ဘံု၌ စံေလ့ရွိသည္။
ဗုဒၶဘုရားအေလာင္းသည္ ဘုရားမျဖစ္မီ တဘဝ၌ တုသိတာနတ္ျပည္၌ “ေသတေကတု”မည္ေသာနတ္မင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဘုရားအေလာင္း၏မယ္ေတာ္ စသည့္ သူေတာ္ေကာင္းပုဂၢိဳလ္မ်ား စံရာ နတ္ျပည္လည္း ျဖစ္သည္။
အနာထပိဏ္သူေဌးသည္ ဤ တုသိတာနတ္ဘံုတြင္နတ္သားျဖစ္ရသည္။
တုသိတာနတ္သက္သည္ ႏွစ္ေပါင္း(၄၀၀၀)ရွိသည္။
လူတို႔၏အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း(၅၇)ကုေဋ ႏွင့္ ေျခာက္သန္းရွိသည္။
လူတို႔၏ ႏွစ္(၄၀၀)သည္ တုသိတာနတ္(၁)ရက္ ျဖစ္သည္။
နိမၼာနရတိ
နိမၼာနရတိနတ္ျပည္သည္ တုသိတာနတ္ဘံု၏အထက္ ယူဇနာ(၄၂၀၀၀)ကြာေသာ ေကာင္းကင္ျပင္တြင္ ယာမာနတ္ျပည္၊ တုသိတာနတ္ျပည္မ်ားနည္္းတူ ပန္းဆိုင္းဆြဲသကဲ့သို႔ တည္ရွိသည္။ ထိုျပည္ရွိနတ္တို႔သည္ ပင္ကိုယ္ရွိၿပီးသား စည္းစိမ္ထက္ အလြန္အကဲ ခံစားလိုၾကသည့္အခါ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ စိတ္တိုင္းက်ဖန္ဆင္း၍ ေမြ႔ေလ်ာ္ေလ့ရွိေသာ နတ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ေအာက္နတ္ျပည္ေလးထပ္တိ႔ု၌ အျမဲတမ္းထားေသာ ကိုယ္ပိုင္ဇနီးေမာင္ႏွံ ရွိၾကသကဲ့သို႔ နိမၼာနရတိနတ္ျပည္၌လည္း အျမဲတမ္း ဇနီးေမာင္ႏွံမ်ား ရွိၾကသည္။ ထိုနတ္တို႔သည္ အပိုအလြန္ စည္းစိမ္ခံစားလိုမွသာ မိမိတို႔လိုရာ အဆင္း၊ အသံစသည္တို႔ကို ကိုယ္တိုင္ဖန္ဆင္းၾက၍ ထိုဖန္ဆင္းေသာ အာ႐ံု၌ပင္ ေမြ႔ေလ်ာ္ေပ်ာ္ပိုက္ ေနတတ္ ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုနတ္တို႔ကို `နိမၼာနရတိ´နတ္မ်ားဟုေခၚၾကသည္။
(နိမၼာန=လိုရာစည္းစိမ္ကို မိမိဘာသာ ဖန္ဆင္း၍ + ရတိ=ေမြ႔ေလ်ာ္ၾကသည့္ နတ္မ်ား၏ဘံု)
ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္က အရွင္အႏု႐ုဒၶါမေထရ္ျမတ္၏ မိဘုရားေဟာင္း ျဖစ္ဖူးၾကေသာ မနာပကာယိကာ မည္ေသာ နိမၼာနတိနတ္သမီးတို႔သည္ အရွင္အႏု႐ုဒၶါမေထရ္ထံ လာၾက၍ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဖန္ဆင္းျပၾကသတဲ့။
ထိုနတ္ျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာနတ္မင္းကား “သုနိမၼိတနတ္မင္းႀကီး” ျဖစ္သည္။
၀ိသာခါေက်ာင္းအမသည္ နိမၼာနရတိနတ္ျပည္တြင္ သုနိမၼိတနတ္မင္းႀကီး၏ နတ္မိဖုရားျဖစ္ရသည္။
ထိုနတ္တို႔၏သက္တမ္းသည္ သူတို႔၏အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း (၈၀၀၀)ရွည္၍ လူသားတို႔၏ ႏွစ္အေရအတြက္အားျဖင့္ ကုေဋ(၂၃၀)ႏွင့္ ေလးသန္း ရွိ၏။
လူတို႔၏ ႏွစ္(၈၀၀)သည္ နိမၼာနရတိနတ္ျပည္၏ တစ္ရက္ျဖစ္သည္။
ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ
မိမိတို႔အလိုရွိရာကို ကိုယ္တိုင္မဖန္ဆင္းဘဲ အေစအပါးနတ္မ်ား၏ အလိုက္သိစြာ စိတ္တိုင္းက် ဖန္ဆင္းေပးေသာ ကာမဂုဏ္စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို စံစားၾကေသာ နတ္တို႔၏ စံရာဘံုျဖစ္သည္။
“၀သ၀တၲိနတ္မင္း”က အုပ္ခ်ဳပ္သည္။
ဤနတ္ဘံုမွာ ျမတ္စြာဘုရားကိုပင္ အျမဲတမ္း လိုက္လံေႏွာက္ယွက္ေလ့ရွိေသာ မာရ္နတ္ မင္းသည္လည္း သီးသန္႔စံလ်က္ရွိသည္။
ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ နတ္သက္သည္ ႏွစ္ေပါင္း(၈၀၀၀)ရွိသည္။
လူတို႔၏ ႏွစ္အေရအတြက္အားျဖင့္ ကုေဋ(၉၂၁)ႏွင့္ ေျခာက္သန္း ရွိ၏။
လူတို႔၏ ႏွစ္(၁၆၀၀)သည္ ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္၏ တစ္ရက္ျဖစ္သည္။
“လူ”ဟူသည္ ပါဠိေဝါဟာရ“မႏုႆ”ဟူေသာ ပုဒ္မွ ဆင္းသက္လာသည္။ အ႒ကထာ(အဖြင့္)ဆရာက “ေလာဘ၊ အေလာဘ အစရွိသည္တို႔ႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ စိတ္၏ျပန္႔ေျပာမ်ားျပားသည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ လူ မည္၏။” ဟု ဖြင့္ဆို ရွင္းျပထားသည္။ အျခားဘံုသားမ်ားထက္ ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္အရာတို႔၌ ထက္ျမက္ ရဲရင့္၊ ခိုင္ျမဲေသာ သတိရွၾကၿပီး ဆန္းၾကယ္ေသာ စိတ္ႏွလံုးရွိသူကို “မႏုႆ” (လူ)ဟုေခၚသည္။
တစ္နည္း – ကမာၻဦးက သမၼတမင္းသည္ “မႏု” မည္၏။ ထို မႏုမင္း၏ အဆံုးအမ၌ တည္ၾကသျဖင့္ မႏုမင္း၏ သားသမီးမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္ရကာ “မႏုႆ”ဟု အမည္ရသည္။
တလူလူျမင့္မားတက္ႂကြေနေသာ အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ေသာ ျမန္မာအေခၚ ျမန္မာပညတ္(လူ)ဟူသည္ႏွင့္ ထပ္တူလိုပင္ ျဖစ္ေနပါသည္။
လူ႕ဘံု
မႏုႆဘံုသည္ လူ႔တို႔ေနထိုင္ရာဘံုျဖစ္သည္။ ဤလူ႔ဘံုသည္ မ်က္ျမင္ထင္ရွားျဖစ္သည္။ လူတို႔၏ထူးျခားခ်က္မွာ နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ က်င့္ၾကံႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။
လူ႔ဘဝ ရဖို႔ရာ လူ႔ျပည္မွ အပ္တစ္စင္းႏွင့္ ျဗဟၼာျပည္က အပ္တစ္စင္းတို႔ အခ်င္းခ်င္းထိခိုက္မိႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲတာထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ခက္ခဲလွပါသည္ ဟုအဆိုရွိသည္။ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားထားေသာ နခသိခသုတ္ကို ေထာက္႐ႈျခင္း အားျဖင့္ လူ႔ဘံုမွာစုေတ၍ ေသလြန္ၾကကုန္ေသာ သူတို႔တြင္ လူဘံုသို႔ေရာက္ရွိေသာသူမွာ ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္သဲခြံေပၚရွိ ေျမမႈန္႔ပမာဏသာရွိ၍ အပါယ္ေလးဘံုသို႔ က်ေရာက္ေသာ သူတို႔မွာ ဂဂၤါျမစ္လြင္ျပင္ရွိ ေျမမႈန္႔ပမာဏ ရွိသည္။ ႏႈိင္းဆလို႔မရေအာင္ ကြာျခားလွသည္။
အမွန္စင္စစ္ လူ႔ဘဝသို႔ ေရာက္ရွိလာျခင္းသည္ အမိအဘတို႔ရဲ႕ ေသြးသားေၾကာင့္ ေရာက္ရွိလာရတာ မဟုတ္ပါ။ မိမိတို႔ ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ ကံအက်ဳိးေပး မ်ားစြာေၾကာင့္ (တစ္နည္း) ဂတိသမၸတၱိ နဲ႔ျပည့္စံုလာသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ရႏ္ုင္ခဲလွသည့္ လူ႔ဘဝကို ရရွိျခင္း ျဖစ္သည္။ အမိအဘတို႔၏ ေသြးသားဆိုသည္မွာ အေထာက္အပံ့မွ်သာ ျဖစ္ၾကသည္။
လူ႔ဘဝရရွိၾကေသာ္လည္း လူအခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မတူညီၾကေပ။ မိမိတို႔ေရွးဘဝကျပဳခဲ့ဖူးေသာ ကံေတြေၾကာင့္ မတူညီၾကဘဲ ကြဲျပား ျခားနားေနၾကပါသည္။ ေယာကၤ်ားဘဝ၊ မိန္းမဘဝ၊ ေယာကၤ်ားမဟုတ္ မိန္းမမဟုတ္(နပုန္းပ႑ဳက္)ဘဝ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ေယာကၤ်ားဘဝသည္ မိန္းမဘဝထက္ သာ၍ ျမင့္ျမတ္ေပသည္။ ေယာကၤ်ား ဘဝျဖစ္စဥ္မွာ ကာေမသုမိစာၦစာရ အကုသိုလ္ကံကို က်ဴးလြန္မိခဲ့ပါက ေသလွ်င္ ငရဲက်မည္။ ငရဲမက်ပဲ လူျပန္ျဖစ္လွ်င္ မိန္းမဘဝမွာ ျဖစ္ၾကရသည္။ (အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္ျမတ္ႀကီးပင္လွ်င္ အတိတ္ဘဝတစ္ခုမွာ ကာေမသုမိစာၦစာရ ကံကို က်ဴးလြန္ မိခဲ့သည့္ အတြက္ မိန္းမဘဝ ျဖစ္ခဲ့ရဖူးသည္။)
လူေလးမ်ဳိး
လူဟုဆိုရာတြင္ ဝိမာနအ႒ကထာ၌ လူသည္ သာမညအားျဖင့္ တစ္မ်ဳိးတစ္စားတည္းသာျဖစ္ေသာ္လည္း အထူးျပဳခြဲျခားလွ်င္ ေလးမ်ဳိးရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
သူ႔အသက္သတ္ျခင္း၊ သူ႔ဥစၥာခိုးျခင္း စေသာ မျပဳသင့္သည္ကိုျပဳခဲ့လွ်င္ မင္းျပစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ လက္ေျချဖတ္ျခင္း စေသာအျပစ္ေပးခံရၿပီး ဆင္းရဲဒုကၡႀကီးစြာ ခံစားေနရသူမ်ား။
(၂)လူ႔ၿပိတၱာ
ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ (ေရွးက ေကာင္းမႈကို မျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္) အစားအစာ အဝတ္အထည္ကို မရရွိ၊ ဆာေလာင္ျခင္းျဖင့္ ႏွိပ္စက္ခံေနရ၍ ဆင္းရဲႀကီးစြာ ရပ္တည္ရာမရ ကတိမ္းကပါး ေျပးလႊားရွာေဖြေနရသူမ်ား။
(၃)လူ႔တိရစာၦန္
သူတစ္ပါးႏွင့္ စပ္လွ်င္း၍ အသက္ေမြးရသျဖင့္ သူတစ္ပါး၏ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို မေနမနားထမ္းေဆာင္သြားလာေနရသူမ်ား၊ လူ႔ေလာက စည္းမ်ဥ္းဥပေဒကို ေက်ာ္ဖ်က္၍ မလိုအပ္သည္ကို လုပ္သျဖင့္ အစိုးရမင္း စေသာ တစ္ပါးသူတို႔ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ ေသေဘးကိုေၾကာက္၍ ေတာေတာင္ထဲသို႔ ေျပးဝင္ရၿပီး အိပ္လိုျခင္း၊ စားလိုျခင္း၊ ဆာေလာင္ျခင္း ဆင္းရဲကို ပယ္ေဖ်ာက္႐ံုမွတစ္ပါး အျခားမည္သည့္အက်ဳိးအေၾကာင္း ဟုတ္သည္ မဟုတ္သည္ကိုမွ် မစဥ္းစားႏိုင္ဘဲ ဒုကၡႀကီးစြာ လွည့္လည္ထြက္ေျပး ေနရသူမ်ား။
(၄)လူသားစစ္စစ္
မိမိ၏ အက်ဳိးစီးပြားကိုသိ၍ ကံ ကံ၏အက်ဳိးကို ယံုၾကည္ကာ မေကာင္းမႈမွာ ရွက္ျခင္း၊ ေၾကာက္ျခင္းတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုၿပီးလွ်င္ သတၱဝါတို႔အေပၚ၌ သနားျခင္းရွိသည့္အျပင္ သံေဝဂတရားရွိသည့္အေလ်ာက္ အကုသိုလ္တရားတို႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ကာ ကုသိုလ္တရား တို႔ကို ေကာင္းစြာက်င့္သံုးၿပီး ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ စေသာ ပုညႀကိယာ ဝတၳဳဆယ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာသူမ်ား။
ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္း၊ကၽြန္းငယ္(၂၀၀၀)
လူ႔ဘံု(မႏုႆဘံု)တြင္ အေရွ႕ကၽြန္း၊ အေနာက္ကၽြန္း၊ ေျမာက္ကၽြန္း၊ ေတာင္ကၽြန္း ဟူေသာ ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္းရွိသည္။ ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္းတြင္ တစ္ကၽြန္းစီ၌ ကၽြန္းငယ္ေပါင္း(၅၀၀)စီ ရံထားေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္းငယ္(၂၀၀၀)ရွိသည္။ ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္း၊ ကၽြန္းငယ္(၂၀၀၀)ရွိေသာ လူ(မႏုႆ)တို႔၏ ေနရာကို လူ႔ဘံုဟု ေခၚသည္။
ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္း
အေရွ႕ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၇)ေထာင္ ရွိသည္။ အေရွ႕ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ လထက္၀က္ျခမ္းႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ လထက္၀က္ျခမ္းသဏၭာန္ ျဖစ္သည္။ အေရွ႕ကၽြန္း၏ ကၽြန္းဦး၊ ကၽြန္းထိပ္တြင္ တစ္ယူဇနာ အျမင့္ရွိေသာ ကုကၠိဳပင္ရွိသည္။ အေရွ႕ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ကုန္ေရာင္း၊ ကုန္၀ယ္ စေသာ ပညာႏွင့္ အသက္ေမြးလုပ္ကိုင္ရသည့္ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ အသက္(၇၀၀) ရွည္ၾကသည္။
အပရေဂါယာန အေနာက္ကၽြန္း
အေနာက္ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၇)ေထာင္ ရွိသည္။ အေရွ႕ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ လျပည့္၀န္းႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ လျပည့္၀န္းသဏၭာန္ ျဖစ္သည္။ အေနာက္ကၽြန္း၏ ကၽြန္းဦး၊ ကၽြန္းထိပ္တြင္ တစ္ယူဇနာ အျမင့္ရွိေသာ ထိန္ပင္ရွိသည္။ အေနာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ႏြားယာဥ္ကို စီး၍ သြားလာေနထိုင္ တတ္သည္။ အသက္(၅၀၀) ရွည္ၾကသည္။
ဥတၱရကု႐ု ေျမာက္ကၽြန္း
ေျမာက္ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၈)ေထာင္ ရွိသည္။ ေျမာက္ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ အင္းပ်ဥ္မွန္ႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ အင္းပ်ဥ္မွန္ႏွင့္ တူသည္။ ေျမာက္ကၽြန္း၏ ကၽြန္းဦး၊ ကၽြန္းထိပ္တြင္ အျမင့္ ယူဇနာတစ္ရာ ရွိေသာ ပေဒသာပင္ရွိသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ အလိုရွိရာကို ပေဒသာပင္မွ ဆြတ္ယူစားေသာက္ၿပီး ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနထိုင္ၾကရသည္။ အသက္(၁၀၀၀) ရွည္ၾကသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ဥပေစၧဒကကံ ႏွင့္ ေသျခင္းမ်ဳိးမရွိေပ။ အခက္အလက္စိတ္ၿပီး ျပႆဒ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တူေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ား ေနရာအႏွံ႔ ေပါက္ေရာက္ေနသည္။ ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ထိုသစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို ေနအိမ္အျဖစ္ အသံုးျပဳ ေနထိုင္ၾကသည္။ အိပ္လိုသည့္အခါ အိပ္ယာမ်ားသည္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေန၏။ ၾကာမ်ဳိးငါးပါးႏွင့္ ဖုံးလႊမ္းေနေသာ အလြန္သာယာသည့္ ေရကန္မ်ားလည္း ရွိသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ အရပ္မျမင့္လြန္း၊ မပုလြန္း ၾကည့္ေကာင္း႐ံုမွ် အခ်ဳိးအစားရွိသည္။ အိုမင္းျခင္း၊ ဆံျဖဴျခင္း၊ ပါးေရတြန္႔ျခင္း၊ အားအင္ဆုတ္ယုတ္ျခင္း မရွိ၊ အၿမဲတင့္တယ္ေနသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ ေအးျခင္း၊ ပူျခင္း၊ မွက္၊ ျခင္၊ ေလ၊ ေနပူ၊ ကင္း၊ သန္း၊ သားရဲတိရစၧာန္ စေသာ အေႏွာက္အယွက္ ေဘးရန္လံုး၀မရွိေပ။ အၿမဲတန္း ရာသီဥတု မွ်တ ေနသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ လယ္ယာလုပ္ကိုင္ရျခင္း မရွိေပ။ ေျမအလိုလို ေပၚေပါက္လာသည့္ ဖြဲ အေျမႇး ကင္းစင္ေသာ သေလးဆန္ကို အိုးတြင္ထည့္၍ မီးက်ီးအခိုးမထြက္ေသာ ေဇာတိပါသာဏ မီးေက်ာက္ႏွင့္ ခ်က္ကာ စားေသာက္ၾကသည္။ (ေဇာတိပါသာဏ မီးေက်ာက္ သံုးခုကို ဖိုခေနာက္လုပ္၍ သေလးဆန္ထည့္ထားေသာ ေရႊခြက္ကို တည္သည္။ မီးသည္ သေလးဆန္ မက်က္မခ်င္း ဖိုခေနာက္မွ ထေတာက္ေနသည္။ သေလးဆန္ က်က္လွ်င္ မီးသည္ အလိုလို ၿငိမ္းသြားသည္။) တျခားဟင္းလ်ာမ်ားကို မစားၾကေပ။ မိမိလိုလား ေတာင့္တသည့္အတိုင္း အရသာ ျဖစ္လာၾကသည္။ ထို ေဘာဇဥ္ကို စားသံုးၾကသည့္ အတြက္ အနာေရာဂါ လံုး၀ကင္းရွင္းသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ခါးကုန္းျခင္း၊ ေျခလက္ေကာက္ျခင္း၊ ခြင္ျခင္း၊ ကိုယ္အဂၤါ ခ်ဳိ႕တဲ့သည္မ်ား လံုး၀မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းသူမ်ားသည္ တင့္တယ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ႐ုပ္ဆင္းအဂၤါ ရွိၾကသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ မိန္းမမ်ားသည္ လက္ေခ်ာင္းသြယ္သည္။ လက္သည္း နီသည္။ ရင္သားရွည္ၿပီး ခါးေသးသည္။ လျပည့္၀န္းႏွင့္ တူေသာမ်က္ႏွာ ရွိသည္။ မ်က္လံုးက်ယ္သည္။ ႏူးညံ့သည့္ အသားအေရ ရွိသည္။ ေပါင္တံသြယ္သည္။ ျဖဴစင္ေသာ သြားမ်ားရွိသည္။ ခ်က္က် ေစာက္နက္သည္။ ဒူးဆစ္ ေသးသြယ္သည္။ ဆံပင္နက္သည္။ တင္ပါး က်ယ္သည္။ အေမႊးအမွ်င္ မထူမပါးရွိသည္။ စကားေျပာလွ်င္ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႔ ေျပာဆို၏။ လက္၀တ္တန္းဆာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ၀တ္ဆင္တတ္သည္။ အသက္(၁၆)ႏွစ္ အရြယ္ကဲ့သို႔ အၿမဲတင့္တယ္ေနသည္။ ေယာကၤ်ားမ်ားသည္ အသက္(၂၅)ႏွစ္ အရြယ္ကဲ့သို႔ အၿမဲတင့္တယ္ေနသည္။
ေယာကၤ်ားမ်ားသည္ သားမယားအေပၚ စြဲစြဲလမ္းလမ္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ မရွိၾက။ ေျမာက္ကၽြန္းသူေယာကၤ်ား၊ မိန္းမမ်ားသည္ (၇)ရက္ တစ္ၾကိမ္ ကာမဂုဏ္ ေမြ႔ေလ်ာ္ၾကသည္။ က်န္ရက္မ်ားတြင္ ရာဂကင္းစြာ ေနထိုင္ၾကသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း၊ သားဖြားျခင္း စေသာ ဒုကၡမ်ားမရွိၾကေပ။ သင္တိုင္းနီအတြင္းက ေရႊ႐ုပ္ကေလးလို မိခင္၏ ၀မ္းပိုက္မွ ကေလးငယ္သည္ အညစ္အေၾကးမရွိ ထြက္လာၾကသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေမြးဖြားခ်ိန္က်သည့္အခါ ေရာက္သည့္ေနရာ၌ ေမြးဖြားတတ္သည္။ ေမြးဖြားသည့္အခါ ထိုင္၍ေမြးဖြားသည္၊ အိပ္၍လဲ ေမြးဖြား တတ္သည္။ မိခင္မ်ားသည္ ဖြားျမင္ၿပီၤး သားသမီးမ်ားကို အငဲ့မကြက္မရွိဘဲ လူအမ်ားသြားေသာ လမ္းတြင္ ထားပစ္ခဲ့ၿပီး မိမိတို႔သြားလိုရာကို သြားၾကသည္။ ထိုကေလးငယ္မ်ားကို ေတြ႔သည့္ ေယာကၤ်ား၊ မိန္းမမ်ားက မိမိတို႔၏ လက္ၫႇဳိးကို ကေလးငယ္၏ ပါးစပ္ထဲသို႔ ထည့္လိုက္ လွ်င္ ႏို႔ထြက္လာသည္။ လက္ၫႇဳိးက ထြက္လာသည့္ ႏို႔ကိုသာ စို႔ရၿပီး အားအင္ျဖစ္လာၾကရသည္။ မိန္းကေလးျဖစ္လွ်င္ မိန္းမႀကီးမ်ားဆီ၊ ေယာကၤ်ားကေလး ျဖစ္လွ်င္ ေယာကၤ်ားႀကီးမ်ားဆီ သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကရသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ သားက အမိကို မသိ၊ အမိက သားကို မသိ `သားႏွင့္ အမိ´သည္ ေယာကၤ်ား မိန္းမ သေဘာအရ တပ္မက္ျခင္း မရွိၾက။ ထိုသို႔ျဖစ္ျခင္းမွာ သူတို႔တြင္ရွိေသာ တရားသေဘာမ်ား၏ ဓမၼတာ အစြမ္းသတၱိေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အျမင့္ ယူဇနာ တစ္ရာရွိေသာ ပေဒသာပင္မ်ားသည္ ေနရာတိုင္းလိုလို ရွိေနၾကသည္။ ပေဒသာပင္၌ သစ္သီး သီးသကဲ့သို႔ မ်ဳိးစံုေသာ အ၀တ္တန္ဆာမ်ားႏွင့္ တူရိယာမ်ား ရွိၾကသည္။ လိုခ်င္ေသာ ပစၥည္းကို အပင္ရင္းက ျဖစ္ေစ၊ အကိုင္းၾကားက ျဖစ္ေစ လက္ျဖန္႔ထားလွ်င္ အလိုအေလ်ာက္ရသည္။ အသီးသီးေသာ သစ္ပင္မ်ားတြင္ ေရအိုးမွ် အရြယ္ရွိ ခ်ဳိၿမိန္ ေကာင္းမြန္ ေသာ အသီးမ်ား သီးသည္။ ထိုအသီးမ်ားကို စားလွ်င္ (၇)ရက္ အဆာေျပသည္။ ျမစ္မ်ားတြင္ အလြန္ၾကည္လင္ ေသာ ေရမ်ားရွိသည္။ ႐ြံ႕ၫႊံ သဲ လံုး၀မရွိ။ ရနံ႔ေမႊးႀကိဳင္ေသာ ပန္းမ်ားသည္ အၿမဲ တင့္တယ္လွပ ေနသည္။ ဆူးရွိေသာျမက္၊ ၾကမ္းတမ္းေသာ ခ်ဳံပင္မ်ား လံုး၀မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ စႏၵကူး၊ ကံ့ေကာ္ပင္မ်ားသည္ အလိုလို နံ႔သာရည္မ်ား ယိုထြက္ ေနၾကသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ကိုယ့္ဟာ၊ သူ႔ဟာ ခြဲျခားမႈ မရွိၾက။ ထို႔ေၾကာင့္ ျငင္းခုန္၊ ခိုက္ရန္ျဖစ္ျခင္း လံုး၀မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ လူေသကို ေတြ႔လွ်င္ မငိုၾက၊ ေသာက မျဖစ္ၾက။ လူေသေကာင္ကို အ၀တ္တန္ဆာ ဆင္ယင္ၿပီး စြန္႔ပစ္လိုက္ၾကသည္။ ငွက္မ်ားက လူေသေကာင္ကို တစ္ျခားကၽြန္းသို႔ ယူေဆာင္သြားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ သခၤ်ဳိင္း မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ေသေသာအခါ အပါယ္ေလးဘံုသို႔ မေရာက္၊ ငါးပါးသီလ ျမဲေသာေၾကာင့္ နတ္ျပည္၌သာ စံရသည္။ အျမဲတမ္း အသက္(၁၀၀၀)ျပည့္ေအာင္ ေနၾကရသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ဇမၺဳဒီပ ေတာင္ကၽြန္းသားမ်ားထက္ ပိုလြန္ေသာ ဂုဏ္(၃)ပါးရွိသည္။
ေတာင္ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၁)ေသာင္း ရွိသည္။ ေတာင္ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ လွည္းဦးဆံုႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ လွည္းဦးဆံုႏွင့္ တူသည္။ ေတာင္ကၽြန္း၏ ေျမာက္ဘက္ ကၽြန္းဦးတြင္ အျမင့္ တစ္ဆယ့္ငါး ယူဇနာ ရွိေသာ သေျပပင္ရွိသည္။ ေတာင္ကၽြန္းသူ/သားမ်ား၏ သက္တမ္းသည္ အျမဲမရွိေပ။ ဇမၺဳဒီပ ေခၚ ေတာင္ကၽြန္းက လူသားမ်ားသည္ ဘုရား၊ ပေစၥကဗုဒၶ၊ စၾကာမင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ၾကသည္။
ဇမၺဳဒီပ ေတာင္ကၽြန္းသားမ်ားသည္ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ား ထက္ လြန္ျမတ္ေသာ ဂုဏ္(၃)ပါးရွိသည္။
`ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶ´ = ကမာၻဦးအခါက `ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶ´နဲ႔ လူလာျဖစ္ၾကသည္။ သစ္ပင္၊ ၾကာတိုက္ စေသာ စိမ္းစိုသည့္ အရာ၀တၱဳ တစ္ခုခုကို မွီၿပီး လူျဖစ္သည္။ (လူျဖစ္သည့္ အရြယ္မွာ ၁၆-ႏွစ္ျဖစ္၍ တေျဖးေျဖးႀကီးျပင္းလာသည္။) ကမာၻဦးအခါက လူသားမ်ား ႏွင့္ အမၺပါလီ သည္ ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶႏွင့္ ေမြးဖြားသူမ်ား ျဖစ္သည္။
`သံေသဒဇ ပဋိသေႏၶ´= သစ္ပင္၊ ၾကာတိုက္ စေသာ စိမ္းစိုသည့္ အရာ၀တၱဳ တစ္ခုခုကို မွီၿပီး လူျဖစ္သည္။ ( ကေလးဘ၀မွ စ၍ တေျဖးေျဖးႀကီးျပင္းလာသည္။) လူ႔ဘံုတြင္ သံေသဒဇ ပဋိသေႏၶ ႏွင့္ ေမြးဖြားသူ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိသည္။ ပဒုမ၀တီ မိဖုရား၊ ပဒုမ၀တီ၏သား(၄၉၉)ေယာက္၊ အာကခၤ မင္းသမီး၊ ေပါကၡရသာတိ ပုဏၰား တို႔သည္ သံေသဒဇ ပဋိသေႏၶႏွင့္ ေမြးဖြားသူမ်ား ျဖစ္သည္။
`အ႑ဇ ပဋိသေႏၶ´ = တိရစၧာန္ႏွင့္ လူသားတို႔ အေၾကာင္းပါ၍ ေမြးဖြားလာျခင္းျဖစ္သည္။ လူ႕ဘံုတြင္ အ႑ဇ ပဋိသေႏၶ တည္ျခင္း အလြန္ရွားသည္။
(ကလ်ာဏီေက်ာက္စာ အရ – တစ္ခါက နဂါးမႏွင့္ ၀ိဇၹာဓိုရ္ ေပါင္းသင္းခဲ့၍ နဂါးမတြင္ ပဋိသေႏၶ ရလာသည္။ သေႏၶႏွင့္ နဂါးမသည္ ဥႏွစ္လံုးကို သဲျပင္၌ ဥခဲ့သည္။ ရေသ့တစ္ပါးေတြ႔၍ ေကာက္ယူသိမ္းထားလိုက္သည္။ အခ်ိန္ၾကာေသာအခါ ဥ ႏွစ္လံုးမွ ေယာကၤ်ားငယ္ ႏွစ္ေယာက္ ဖြားျမင္လာသည္။ တစ္ေယာက္က ဆယ္ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေက်ာက္ေရာဂါႏွင့္ ဆံုးသြားသည္။ က်န္တစ္ေယာက္မွာ ႀကီးျပင္းလာေသာအခါ သု၀ဏၰဘူမိၼ ၿမိဳ႕၌ သီဟရာဇာ အမည္ျဖင့္ မင္းျဖစ္လာသည္။)
ေသျခင္းေလးမ်ဳိး
ေမြးလာျပီးလွ်င္ အေၾကာင္း (၄) ခ်က္ႏွင့္ ေသၾကရသည္။
ငရဲဆိုသည္မွာ ပါဠိဘာသာ`နိရယ´ ပုဒ္ကလာသည္။
`နိရယ´ကို `နိ+အယ´ဟု ပုဒ္ခြဲရသည္။
နိ = မရွိ ဟု အနက္ရသည္။
အယ = ခ်မ္းသာ ဟု အနက္ရသည္။
`နိ+အယ´ ႏွစ္ပုဒ္ကိုေပါင္းလွ်င္ = ခ်မ္းသာမရွိသည့္ေနရာ ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ `နိရယ´ပုဒ္ကို ေရွးျမန္မာမ်ားက `ဆိုျငယ္´ဟုလည္း ေရးၾကသည္၊ `နိရဲ´ဟုလည္း ေရးၾကသည္၊ အဓိပၸါယ္က အတူတူျဖစ္သည္။ နိရဲမွ`ငရဲ´ ျဖစ္လာသည္ဟု ဆိုသည္။
ငရဲဘံု၌ ငရဲႀကီး(၈)ထပ္ရွိေလသည္။
`ဥႆဒ´ဆိုသည္မွာ `အမ်ားအျပား´ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
ငရဲႀကီးေတြ၏ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွာ အမ်ားအျပား ၀န္းရံတည္ရွိေနတဲ့ ငရဲမ်ားဟု ဆိုလို သည္။
ထိုငရဲႀကီး(၈)ထပ္တြင္ ငရဲတစ္ထပ္စီ၌အေရွ႕ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ အေနာက္ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ ေတာင္ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ ေပါင္း (၂၀)ခုစီ ရွိၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ငရဲႀကီး(၈)ထပ္တြင္ ငရဲငယ္ေပါင္း (၈x၂၀ =၁၆၀)ခု ရွိသည္။
အရပ္တစ္မ်က္ႏွာစီရွိ ငရဲငယ္(၅)ခု၏ အမည္မ်ားမွာ
ငရဲငယ္ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ယူဇနာ တစ္ေထာင့္ငါးရာစီ ေ၀းကြာၾကသည္။
ငရဲငယ္မ်ား ၁၀ ပါး
‘ထိုၿပိေနာက္မွ၊ ဥဒႆ၏၊ ျပင္ကပတ္ျခံ၊ စပ္ကာရံသား၊ ဆူလွ်ံပြပြ၊ ပြက္ပြက္ထလ်က္၊ ၾကြၾကြ တက္ေဝ၊ ေၾကးသံေရႏွင့္၊ မေသမသက္၊ သိပ္သိပ္နက္ျဖင့္၊ ကြၽက္ကြၽက္အုတ္အုတ္၊ တ႐ုတ္႐ုတ္လွ်င္၊ ခ်က္ျဖဳတ္ ဘြားဘြား၊ သားငါးခ်ဥ္ခ်ိဳ၊ ဟင္းဒယ္က်ိဳ၍၊ ၾကိဳၾကိဳၾကားၾကား၊ ေရွာင္ရွားထြက္ခြာ၊ လြတ္ရာမရ၊ ေၾကာက္ဖြယ္စြလွ်င္၊ ေလာဟကုမၻီ၊ ေၾကးနီအိုးႀကီး၊ ညီးညီးပူကဲ၊ ငရဲတစ္ခြင္၊ ရဲခ်င္ခ်င္ႏွင့္၊ ထိလွ်င္ရွစူး၊ သင္ဓုန္းဦးသို႔၊အဆူးရွည္လံ၊ ဝင္းဝင္းလွ်ံသည္၊ လက္ပ္ပံငံငရဲ၊ဲ လြန္ကဲခ်က္ခ်က္၊ ထက္ထက္ျမသား၊ သန္လ်က္လက္သည္း၊ ေအာ္ျမည္ၾကည္းလ်က္၊ လန္႔က်ည္းျပင္းစြာ၊ ကုတ္က်စ္ကာလွ်င္၊ ခံရာမခ်ိ၊ ေၾကာက္ဘြယ္တိျဖင့္၊ အသိနိနခ၊ မည္ရမလြဲ၊ ငရဲတစ္တန္၊ စီးဟန္သက္သက္၊ ဆူၾကြက္ၾကြက္ႏွင့္၊ ပြက္ပြက္လွ်ံေဝ၊ ေၾကးနီေရဟု၊ ပူေထြလြန္ေမာ၊ တေမၺာဒက၊ မည္ရမလြဲ၊ ငရဲတစ္ေထြ၊ သံေတြညီးညီး၊ အရွိန္ႀကီးလ်က္၊ မီးႀကီးအလွ်ံ၊ ေတာက္ပ်ံပူေလာ၊ အေယာဂုဠုဠ၊ အမည္ရသား၊ နာမေခၚျမဲ၊ ငရဲတစ္ခ်က္၊ ေၾကာက္မက္စဖြယ္၊ ႀကီးက်ယ္ျဖိဳးျမင့္၊ မိုးႏွင့္တမွ်၊ မီးလွ်ံထလ်က္၊ ေသလပဗၺတ၊ မည္ရေျပာင္ေျပာင္၊ သံမီးေရာင္ႏွင့္၊ ေက်ာက္ေတာင္တစ္ခဲ၊ ငရဲတစ္ဆစ္၊ ပူအစ္ထန္ျပင္း၊ စပါးဖ်င္းသို႔၊ စီးဆင္းလွ်ံေျခာင္း၊ ခိုးေထာင္းေထာင္းႏွင့္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းတူလွ၊ ဆူပြက္ထသား၊ ဘုသုသနဒီ သညီမွတ္စြဲ၊ ငရဲတစ္မ်ိဳး၊ လွ်ံခိုးမရွိန္၊ မထိန္မေတာက္၊ မေနာက္မခဲ၊ မရဲမခ်ဥ္၊ မီးလြတ္စင္လည္း၊ ႐ိုးျခင္ဆီတြင္း၊ အကုန္ခ်င္းေအာင္၊ ထြင္း၍ဧက်ဥ္၊ ေရအယဥ္သို႔၊ ေရွာင္ၾကဥ္မျဖစ္၊ ဆင္းရဲနစ္သား၊ ျမစ္ပမာဏ၊ သီတီတနဒီီ၊ ဤလည္းလြန္ကဲ၊ ငရဲတစ္သီး၊ က်ားႀကီးဆင္ေပါက္၊ ေလာဟီေက်ာက္သို႔၊ လန္႔ေၾကာက္ဖြယ္လိ၊ မ်က္စိခ်င္းခ်င္း၊ စြယ္ဝင္းဝင္းႏွင့္၊ ေကာက္ခ်င္းရွက္ေထြး၊ ေတာင္ေျပးေျမာက္ရစ္၊ ေအာ္ဟစ္ျမဴးခုန္၊ သဲသဲတုန္ေအာင္၊ ဝိုင္းကုန္အုန္းအင္း၊ ျဗဳန္းျဗင္းဆူေဝ၊ ျမင္႐ံုေသမွ်၊ ေခြးေရႊေခြးနက္၊ က်ားထက္ဆိုးက်ဴး၊ ေခြးဘီလူးတို႔၊ ႐ႉး႐ႉးရွင္ရွင္၊ ရြတ္ရြတ္ငင္၍၊ လွ်င္လွ်င္ၾကြက္ၾကြက္၊ ေျပးမလြတ္ေအာင္၊ ကြၽတ္ကြၽတ္မ်ိဳဝါး၊ ဟပ္စားကိုက္ခဲ၊ ေခြးငရဲဟု၊ ေခၚျမဲတစ္ရပ္၊ ၾကံညႇပ္ယႏၲယား၊ စက္အလားသို႔၊ ထြားထြားညက္ၾကိတ္၊ မည္က်ိတ္က်ိတ္ႏွင့္၊ ေၾကာက္ထိပ္ဖြယ္ႀကီး၊ တတီးတီးတည့္၊ ယိုစီးအယဥ္၊ ညီးညီးပ်ဥ္၍၊ မစဥ္တစ္ရစ္၊ ကိုယ္လံုးနစ္မွ်၊ ေသြးေခ်ာင္းက်သား၊ ယႏၲပၲပါသာ၊ သညာမည္စြဲ၊ ငရဲတစ္ပံု၊ လံုးစံုေဖၚျပ၊ ယမေလာကီ၊ တြင္ညီေခၚ႐ိုး၊ ဤဆယ္မ်ိဳးလည္း၊ ေၾကာက္စိုးလန္႔ဘြယ္။
ယမမင္း
ယမမင္း ဆိုသည္မွာ ပါဠိဘာသာ`ယမ´၊ ျမန္မာစကား`မင္း´ကို ေပါင္းၿပီးေခၚျခင္း ျဖစ္သည္။ အကုသိုလ္ကံ အေလ်ာက္ ငရဲထိန္း တို႔ ေဆာင္ယူပို႔လာေသာ သတၱ၀ါေတြကို ေဒ၀ဒူတ တမန္ငါးပါး ကိုျပၿပီး ေကာင္းမႈကုသိုလ္ေတြကို ေအာက္ေမ့ေစတတ္၊ အမွတ္ရေစတတ္ေသာေၾကာင့္ `ယမမင္း´မည္သည္။ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) မ်ားသည္ အျပစ္ႀကီးႀကီးႏွင့္ ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကို စစ္ေဆးရန္မလိုေပ၊ အျပစ္နည္းနည္းႏွင့္ ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကိုသာ စစ္ေဆးရန္ျဖစ္သည္။ ပဥၥာနႏၲရိယကံ က်ဴးလြန္သူ၊ ေစတီပုထိုးၿဖိဳဖ်က္သူ၊ မိစၧာဒိ႒ိ အယူရွိသူ စေသာအျပစ္ႀကီးေသာ ငရဲသားမ်ားကို တစ္ခါတည္း ငရဲခ်၏။ အကုသိ္ုလ္နည္းပါးသူမ်ား အတြက္ ငရဲမွ လြတ္လ္ိုလြတ္ျငား ယမမင္းက စစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ယမမင္းမ်ားကို မင္းေကာင္းမင္းျမတ္မ်ားဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ ငရဲတစ္ထပ္စီတြင္ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) (၄)ဦးစီ ရွိသည္။ အေရွ႕ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ အေနာက္ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ ေျမာက္ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ ေတာင္ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ ေပါင္း(၄)ေယာက္ ရွိသည္။ ငရဲႀကီးရွစ္ထပ္တြင္ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) ေပါင္း(၃၂)ေယာက္ ရွိသည္။ ငရဲငယ္(၁၂၈)ခုမွာ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) မ်ားမရွိပါ။ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) မ်ား၏ဇာတိမွာ စတုမဟာဇာရ္နတ္ဘံုမွ ျဖစ္သည္။ `ေ၀မာနိက ၿပိတၱာ´ မ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ မင္းျဖစ္သည္။ `မဟိဒၶိက ၿပိတၱာ´ မ်ဳိးျဖစ္သည္။ မသန္႔စင္သည့္ ကုသိုလ္ကံ(မိႆက ကုသိုလ္ကံ)ေၾကာင့္ ငရဲမင္းႀကီး ျဖစ္လာသည္။
တိဘက္အယူအဆအရ ယမမင္းက ကၽြဲေခါင္းနဲ႔လို႔ ယူဆပါသည္။ ေဘးက သူ႔ ႏွမပါ။ ယမမင္းရဲ ႔ လက္ယာဘက္မွာ အရိုးႏွင္တံကိုကိုင္ထားျပီး လက္၀ဲဘက္မွာ မိစ ၧာေတြကို ဖမ္းဖို႔ ေက်ာ႔ကြင္းကို ကိုင္ထားပါတယ္။ တိဘက္ေတြက ယမမင္းဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာင္႔ေရွာက္တဲ႔ နတ္မင္းတစ္ပါးဟု ယူဆၾကသည္။
ငရဲထိန္း
ငရဲထိန္း ဆိုသည္မွာ အကုသိုလ္နဲနဲႏွင့္ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကို ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) ထံသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရျခင္း၊ ငရဲက်သည့္ ငရဲသားမ်ားကို အမ်ဳိးမ်ဳိးညႇဥ္းဆဲ သတ္ျဖတ္ရျခင္း မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရေသာသူကို ေခၚသည္။ ငရဲထိန္းမ်ားသည္ ငရဲႀကီးရွစ္ထပ္တြင္ မရွိပါ။ ငရဲငယ္(၁၂၈)ခုမွာသာ ငရဲထိန္းမ်ားရွိၾကသည္။ ငရဲထိန္းတို႔သည္ စတုမဟာဇာရ္နတ္မ်ဳိး အပါအ၀င္ နတ္ဘီလူး၊ နတ္ရကၡဳိသ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ `ေ၀မာနိက ၿပိတၱာ´မ်ဳိးျဖစ္သည္။ မသန္႔စင္သည့္ ကုသိုလ္ကံ(မိႆက ကုသိုလ္ကံ) ေၾကာင့္ ငရဲထိန္း ျဖစ္လာသည္။
မိသက ကုသိုလ္ကံ
သူတစ္ပါးကို သတ္ျဖတ္ညႇင္းဆဲၿပီး ရလာေသာပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အလွဴဒါနျပဳခဲ့ျခင္း၊ သူတစ္ပါးကို ညႇင္းဆဲပါရေစ ဟုဆုေတာင္းခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ရလာသည့္ ကုသိုလ္ကံ ကိုေခၚသည္။ လွဴေသာပစၥည္း မသန္႔စင္၍ ရလာေသာကုသိုလ္မွာလည္း အကုသိုလ္ႏွင့္ ေရာေနသည္။ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) ႏွင့္ ငရဲထိန္းတို႔သည္ ထိုကုသိုလ္ကံေၾကာင့္ စတုမဟာဇာရ္နတ္ျပည္ကိုေရာက္ေသာ္လည္း ငရဲျပည္တြင္ လာေရာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနရသည္။
ငရဲသား
ငရဲသား ဆိုသည္မွာ အကုသိုလ္ မေကာင္းမႈကို က်ဴးလြန္၍ ငရဲျပည္၌ အျပစ္က်ခံရသူကို ေခၚသည္။ ငရဲသား၏ ဦးေခါင္းမွာ ငါးဦးေခါင္းႏွင့္တူသည္။ ေျခလက္စေသာ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းတို႔သည္ လူသားတို႔၏သ႑ာန္ႏွင့္ တူသည္။ ငရဲသား၏ ကိုယ္ခႏၶာ ပမာဏမွာ သံုးဂါ၀ုတ္မွ် ႀကီးမားသည္။ ငရဲသားမ်ားသည္ ဥပေစၧဒကံႏွင့္ မေသၾကရေပ။ ငရဲဘ၀ ခံရမည့္ အကုသိုလ္ကံကုန္မွ ေသၾကရသည္။
ေဒ၀ဒူတ (ေသမင္းတမန္)ငါးပါး
ေဒ၀ဒူတ (ေသမင္းတမန္)ငါးပါး ဆိုသည္မွာ ကေလး၊ သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ အက်ဥ္းသမား ထို(၅)ဦးကို ပမာျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ ငရဲမင္းႀကီးက အျပစ္နည္းနည္းႏွင့္ ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကို စစ္ေဆးေသာအခါ ေဒ၀ဒူတ (ေသမင္းတမန္)ငါးပါးကို ပမာထားၿပီး ငါးႀကိမ္တိုင္တိုင္ စစ္ေမးရ၏။ ငရဲသားက မိမိျပဳခဲ့ေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို သတိမရလွ်င္ ကုသိုလ္ျပဳစဥ္ ငရဲမင္းႀကီးအား အမွ်ေပးေ၀ျခင္း ရွိမရွိကို ငရဲမင္းႀကီးက စဥ္းစားၾကည့္ရ၏။ အမွ်ေပးေ၀ျခင္းရွိလွ်င္ ငရဲသားအား ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို ျပန္လည္ သတိရေအာင္ လုပ္ေပးၿပီး ငရဲမွ လႊတ္သည္။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၊ အမွ်ေပးေ၀ျခင္းမရွိလွ်င္ ငရဲသားအား ငရဲထိန္းတို႔လက္သို႔ အပ္လိုက္သည္။
ေဒဝဒူတ တရား ၅-ပါး လူတို႔ သံေဝဂရမႈအတြက္ နတ္တမန္ေခၚ ေသမင္းတမန္ငါးပါး။
လူ ့ျပည္မွာ ရွိေနေသာ (၁) ကေလး (၂) သူအုိ (၃) သူနာ (၄) သူေသ (၅) အက်ဥ္းသမား ဤငါးဦးသားကုိ ယမမင္း ေစလႊတ္အပ္ေသာ တမန္ေတာ္ႏွင့္ အလားတူေသာေၾကာင့္ ေဒ၀ဒူတ-ဟုေခၚေ၀ၚရသည္။ (ေဒ၀-ယမမင္း၊ ဒူတ-တမန္ေတာ္)။ ယမမင္းသည္ မိမိထံေမွာက္သုိ ့ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကုိ ေဒ၀ဒူတ ငါးမ်ဳိးကုိ ေဖၚျပလ်က္ စစ္ေဆးေလ့ရွိသည္။
ယမမင္း။ ။ ေမာင္မင္း- လူ ့ျပည္မွာတုန္းက က်င္းႀကီး က်င္ငယ္ကုိိပင္ မသုတ္သင္နိဳင္ပဲ က်င္ႀကီးက်င္ငယ္ထဲ၌ လူးကာလွိမ့္ကာ ေနရရွာေသာ ကေလးမ်ားကုိ မေတြ ့ဘူးခဲ့ဘူးလား?
ငရဲသား။ ။ ေတြ ့ခဲ့ဘူးပါသည္ဘုရား
ယမမင္း။ ။ မိမိကုိယ္တုိင္ နားလည္ေသာအရြယ္သုိ ့ေရာက္တဲ့အခါ ထုိကေလးမ်ားကုိ ၾကည့္ရႈ ့၍ ငါသည္ ဘာမွနားမလည္ရွာေသာ ယခုလုိ ကေလးသူငယ္ျဖစ္ဖုိ ့ရာ ေနာင္အခါ ပဋိသေႏၶ ေနရဦးမည္။ ပဋိသေႏၶေနျခင္းသေဘာကုိ မလြန္ေျမာက္နိဳင္ေသးပါတကား။ ယခုႏွယ္က ကုိယ္ႏွဳတ္ စိတ္မ်ားကုိ ေစာင့္စည္းလ်က္ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေနမွေတာ္မည္-ဟု အၾကံအစည္းမ်ား မျဖစ္ခဲ့ဘူးလား ေမာင္မင္း။
ငရဲသား။ ။ ကြ်န္ေတာ္ ေမ့ေလ်ာ့သည့္အတြက္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ စိတ္မ၀င္စားမိခဲ့ပါ။
ယမမင္း။ ။ ေမာင္မင္း- မေကာင္းမႈကုိ ေဆြးမ်ဳိး ဉာတကာ ဆရာမိဘ စသူတုိ ့က ျပဳေပးၾကသည္ မဟုတ္။ ေမာင္မင္း ကုိယ္တုိင္ ျပဳခဲ့သမွ် အျပစ္ဒဏ္ကုိ ေမ့ေလ်ာ့သူတုိ ့ထုံးစံ အတုိင္း ေမာင္မင္း ခံရေခ်ေတာ့မည္။
ယမမင္းအား အမွ်ေ၀ရက်ဳိး။ ။ ဤနည္းအတုိင္း သူအုိကုိ ညႊန္ျပ၍ ဒုတိယ တစ္ႀကိမ္ေမး၏။ သူနာကုိ ညႊန္ျပ၍ တတိယတစ္ႀကိမ္ ေမး၏။ သူေသကုိညႊန္၍ စတုတၳ တစ္ႀကိမ္၊ အက်ဥ္းသမားကုိ ညႊန္၍ ပဥၥမ တစ္ႀကိမ္ ေမး၏။ ငါးႀကိမ္တုိင္းေအာင္ ေမး၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ ကုိ သတိမရေသးလွ်င္ ယမမင္းကုိတုိင္ ထုိသူ၏ ကုသုိလ္ျပဳစဥ္က မိမိအား အမွ်ေ၀ဖူးသလား ဟုစဥ္းစား၏။ စဥ္းစား၍ ရလွ်င္ ထုိကုသိုလ္ကုိ ေဖၚ၍ ျဖစ္ေစ၊ မိမိက ဘာသာသတိရ၍ ျဖစ္ေစ ကုသုိလ္ကုိ သတိရသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ငရဲမွလြတ္ေျမာက္၍ နတ္ျပည္ေရာက္သူမ်ားလည္း အမ်ားပင္။ ထုိေနရာမ်ဳိးက်မွ မိမိကုသုိလ္မ်ား အားထားရေၾကာင္း ထင္ရွာသည္။ ယမမင္း စဥ္းစား၍ မရေသာအခါ ဆိတ္ဆိတ္ေနရေတာ့၏။ ထုိအခါ ငရဲသားကုိ ငရဲထိန္းတုိ ့ယူေဆာင္ လ်က္ အမ်ဳိးမ်ိဳး ႏွိပ္စက္ၾကေလေတာ့သည္။ (ထုိ ့ေၾကာင့္ ကုသုိလ္ျပဳေသာအခါ ယမမင္းအား အမွ်ေ၀သင့္သည္)
ငါးပါးေသာ ဖြဲ႔ခ်ည္ျခင္း
ငါးပါးေသာ ဖြဲ႔ခ်ည္ျခင္းဆိုသည္မွာ ငရဲထိန္းတို႔က ငရဲသားကို ခ်ည္ေႏွာင္ေသာနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ခ်ည္ပံုခ်ည္နည္းမွာ ငရဲသားကို အလြန္ပူျပင္းသည့္ သံေျမတြင္ ပက္လက္ အိပ္ေစသည္။ ငရဲသား၏ လက္ႏွစ္ဖက္၊ ေျခႏွစ္ဖက္ႏွင့္ ရင္လယ္တည့္တည့္ကို ထန္းလံုးခန္႔ ပမာရွိေသာ သံေခ်ာင္း တစ္ေခ်ာင္းစီ ထိုးသြင္းသည္။ ထိုသို႔ သံေခ်ာင္းငါးေခ်ာင္း ထိုးသြင္းခ်ည္ ေႏွာင္ျခင္းကို ငါးပါးေသာ ဖြဲ႔ခ်ည္ျခင္းဟုေခၚသည္။
ငရဲႀကီး(၈)ထပ္
၁။ သဥၨဳိ၀္း ငရဲ = အကုလိုလ္ကံ မကုန္ေသးသမွ်တစ္ခါတည္း ေသေၾကေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘဲ ထပ္ခါထပ္ခါ အသက္ရွင္လွ်က္ ငရဲထိန္းတို႕၏ ခုတ္ျဖတ္မႈကိုသာ ျပင္းစြာခံၾကရရွာေသာ ငရဲ
မာရ္နတ္ဆိုသည္မွာ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားအား ဘုရားအျဖစ္သို႔ မရေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိး အေႏွာက္အယွက္ ေပးေသာ ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္မွ နတ္သားတစ္ဦး ျဖစ္သည္။
မာရ္နတ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ `ေဒ၀ပုတၱ မာရ´ဟူေသာ ပါဠိစကားႏွင့္ အဓိပၸါယ္အရ တူသည္။ ေဒ၀ပုတၱ(နတ္သား) + မာရ္ (ေသေအာင္ သတ္တတ္တဲ႔) = ေသေအာင္ သတ္တတ္တဲ႔ နတ္သားဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ `မာရ္နတ္´ဟူေသာစကားႏွင့္ `ေဒ၀ပုတၱ မာရ္´ဟူေသာစကားသည္ အတူတူပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။
မာရ္နတ္သည္ ၀သ၀တၱီ နတ္မင္းၾကီး အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ပရနိမၼိတ ၀သ၀တၱီ နတ္ျပည္ (ကာမဂုဏ္ကို အလိုရွိတိုင္း ျပီးေစေသာဘံု )ရွိ နတ္ဆိုးတစ္ပါး ျဖစ္သည္။ သူ႔တြင္ အရင္က ေဗဠဳ၀အမည္ရွိ နတ္ေစာင္း ရွိသည္။ ေနာင္တြင္ ပဥၥသီခနတ္သား လက္ထဲ ေရာက္ရွိသြားသည္။
မာရ္နတ္မ်ဳိး႐ိုးသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္၀ဲေတာ္ရံ တန္ခိုးေတာ္အရာ ဧတဒဂၤ ရသည့္ ရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ ကိုယ္ေတာ္ႀကီးႏွင့္ ေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္သည္။ ဤကမာၻတြင္ ကႆပဘုရားအမည္ရွိ ဘုရားတစ္ဆူ ပြင့္ခဲ့ဘူးသည္။ ထို ကႆပဘုရား လက္ထက္၌ ဘုရားကို အေႏွာက္အယွက္ေပးသူ `ဒုႆီမာရ္ နတ္´ရွိခဲ့သည္။ `ဒုႆီမာရ္ နတ္´တြင္ `ကာလီ´အမည္ရွိ ႏွမတစ္ေယာက္ရွိသည္။ ထို ကာလီ က မာရ္နတ္ကို ေမြးခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ `ဒုႆီမာရ္ နတ္´သည္ အျခားသူမဟုတ္ ရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး၏ တူအရီး ေတာ္စပ္ ဘူးသည္။
မာရ္နတ္သည္ “နတ္”ဟူေသာ သတၱ၀ါ အမ်ဳိးအစားမွ ျဖစ္သည္။ လူကဲ့သို႔ အမိ၀မ္းတြင္း ပဋိသေႏၶ မေနခဲ့ရ၊ ၁၆-ႏွစ္သားအရြယ္ တခါတည္း ဘြားကနဲ ျဖစ္လာရ၏။ ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶ ဆိုတာမ်ဳိးျဖစ္သည္။ မိခင္ ကာလီနတ္သမီးက သားသေႏၶ လြယ္ရေသာ ဒုကၡ မရွိေပ။
“ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္”ႏိုင္ငံ၊ အဓိပၸါယ္ အျပည့္အစံုမွာ သူတစ္ပါးက ဖန္တီးစီစဥ္ေပးေသာ အ၀တ္အစား၊ အသံုးအေဆာင္၊ ေနရာဗိမၼာန္ ရတနာ မွန္သမွ်ေတြကို မိမိအလိုက် သံုးႏိုင္၊ စားႏိုင္၊ ေနႏိုင္၊ ဆင္ျမန္းႏိုင္ေသာ ေနရာႀကီး ျဖစ္ေပသည္။ မိမိကုသိုလ္ေၾကာင့္ လိုသမွ်ကို သူမ်ားက အဆင္သင့္ စီစဥ္ေပးရသည္။ ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္”ႏိုင္ငံကို ၀သ၀တၲိ နတ္မင္းႀကီးက အုပ္ခ်ဳပ္သည္။
လူ
“လူ”ဟူသည္ ပါဠိေဝါဟာရ“မႏုႆ”ဟူေသာ ပုဒ္မွ ဆင္းသက္လာသည္။ အ႒ကထာ(အဖြင့္)ဆရာက “ေလာဘ၊ အေလာဘ အစရွိသည္တို႔ႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ စိတ္၏ျပန္႔ေျပာမ်ားျပားသည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ လူ မည္၏။” ဟု ဖြင့္ဆို ရွင္းျပထားသည္။ အျခားဘံုသားမ်ားထက္ ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္အရာတို႔၌ ထက္ျမက္ ရဲရင့္၊ ခိုင္ျမဲေသာ သတိရွၾကၿပီး ဆန္းၾကယ္ေသာ စိတ္ႏွလံုးရွိသူကို “မႏုႆ” (လူ)ဟုေခၚသည္။
တစ္နည္း – ကမာၻဦးက သမၼတမင္းသည္ “မႏု” မည္၏။ ထို မႏုမင္း၏ အဆံုးအမ၌ တည္ၾကသျဖင့္ မႏုမင္း၏ သားသမီးမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္ရကာ “မႏုႆ”ဟု အမည္ရသည္။
တလူလူျမင့္မားတက္ႂကြေနေသာ အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ေသာ ျမန္မာအေခၚ ျမန္မာပညတ္(လူ)ဟူသည္ႏွင့္ ထပ္တူလိုပင္ ျဖစ္ေနပါသည္။
လူ႕ဘံု
မႏုႆဘံုသည္ လူ႔တို႔ေနထိုင္ရာဘံုျဖစ္သည္။ ဤလူ႔ဘံုသည္ မ်က္ျမင္ထင္ရွားျဖစ္သည္။ လူတို႔၏ထူးျခားခ်က္မွာ နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ က်င့္ၾကံႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။
လူ႔ဘဝ ရဖို႔ရာ လူ႔ျပည္မွ အပ္တစ္စင္းႏွင့္ ျဗဟၼာျပည္က အပ္တစ္စင္းတို႔ အခ်င္းခ်င္းထိခိုက္မိႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲတာထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ခက္ခဲလွပါသည္ ဟုအဆိုရွိသည္။ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားထားေသာ နခသိခသုတ္ကို ေထာက္႐ႈျခင္း အားျဖင့္ လူ႔ဘံုမွာစုေတ၍ ေသလြန္ၾကကုန္ေသာ သူတို႔တြင္ လူဘံုသို႔ေရာက္ရွိေသာသူမွာ ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္သဲခြံေပၚရွိ ေျမမႈန္႔ပမာဏသာရွိ၍ အပါယ္ေလးဘံုသို႔ က်ေရာက္ေသာ သူတို႔မွာ ဂဂၤါျမစ္လြင္ျပင္ရွိ ေျမမႈန္႔ပမာဏ ရွိသည္။ ႏႈိင္းဆလို႔မရေအာင္ ကြာျခားလွသည္။
အမွန္စင္စစ္ လူ႔ဘဝသို႔ ေရာက္ရွိလာျခင္းသည္ အမိအဘတို႔ရဲ႕ ေသြးသားေၾကာင့္ ေရာက္ရွိလာရတာ မဟုတ္ပါ။ မိမိတို႔ ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ ကံအက်ဳိးေပး မ်ားစြာေၾကာင့္ (တစ္နည္း) ဂတိသမၸတၱိ နဲ႔ျပည့္စံုလာသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ရႏ္ုင္ခဲလွသည့္ လူ႔ဘဝကို ရရွိျခင္း ျဖစ္သည္။ အမိအဘတို႔၏ ေသြးသားဆိုသည္မွာ အေထာက္အပံ့မွ်သာ ျဖစ္ၾကသည္။
လူ႔ဘဝရရွိၾကေသာ္လည္း လူအခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မတူညီၾကေပ။ မိမိတို႔ေရွးဘဝကျပဳခဲ့ဖူးေသာ ကံေတြေၾကာင့္ မတူညီၾကဘဲ ကြဲျပား ျခားနားေနၾကပါသည္။ ေယာကၤ်ားဘဝ၊ မိန္းမဘဝ၊ ေယာကၤ်ားမဟုတ္ မိန္းမမဟုတ္(နပုန္းပ႑ဳက္)ဘဝ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ေယာကၤ်ားဘဝသည္ မိန္းမဘဝထက္ သာ၍ ျမင့္ျမတ္ေပသည္။ ေယာကၤ်ား ဘဝျဖစ္စဥ္မွာ ကာေမသုမိစာၦစာရ အကုသိုလ္ကံကို က်ဴးလြန္မိခဲ့ပါက ေသလွ်င္ ငရဲက်မည္။ ငရဲမက်ပဲ လူျပန္ျဖစ္လွ်င္ မိန္းမဘဝမွာ ျဖစ္ၾကရသည္။ (အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္ျမတ္ႀကီးပင္လွ်င္ အတိတ္ဘဝတစ္ခုမွာ ကာေမသုမိစာၦစာရ ကံကို က်ဴးလြန္ မိခဲ့သည့္ အတြက္ မိန္းမဘဝ ျဖစ္ခဲ့ရဖူးသည္။)
လူေလးမ်ဳိး
လူဟုဆိုရာတြင္ ဝိမာနအ႒ကထာ၌ လူသည္ သာမညအားျဖင့္ တစ္မ်ဳိးတစ္စားတည္းသာျဖစ္ေသာ္လည္း အထူးျပဳခြဲျခားလွ်င္ ေလးမ်ဳိးရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
- လူ႔ငရဲသား
- လူ႔ၿပိတၱာ
- လူ႔တိရစာၦန္
- လူသားစစ္စစ္
သူ႔အသက္သတ္ျခင္း၊ သူ႔ဥစၥာခိုးျခင္း စေသာ မျပဳသင့္သည္ကိုျပဳခဲ့လွ်င္ မင္းျပစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ လက္ေျချဖတ္ျခင္း စေသာအျပစ္ေပးခံရၿပီး ဆင္းရဲဒုကၡႀကီးစြာ ခံစားေနရသူမ်ား။
(၂)လူ႔ၿပိတၱာ
ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ (ေရွးက ေကာင္းမႈကို မျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္) အစားအစာ အဝတ္အထည္ကို မရရွိ၊ ဆာေလာင္ျခင္းျဖင့္ ႏွိပ္စက္ခံေနရ၍ ဆင္းရဲႀကီးစြာ ရပ္တည္ရာမရ ကတိမ္းကပါး ေျပးလႊားရွာေဖြေနရသူမ်ား။
(၃)လူ႔တိရစာၦန္
သူတစ္ပါးႏွင့္ စပ္လွ်င္း၍ အသက္ေမြးရသျဖင့္ သူတစ္ပါး၏ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို မေနမနားထမ္းေဆာင္သြားလာေနရသူမ်ား၊ လူ႔ေလာက စည္းမ်ဥ္းဥပေဒကို ေက်ာ္ဖ်က္၍ မလိုအပ္သည္ကို လုပ္သျဖင့္ အစိုးရမင္း စေသာ တစ္ပါးသူတို႔ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ ေသေဘးကိုေၾကာက္၍ ေတာေတာင္ထဲသို႔ ေျပးဝင္ရၿပီး အိပ္လိုျခင္း၊ စားလိုျခင္း၊ ဆာေလာင္ျခင္း ဆင္းရဲကို ပယ္ေဖ်ာက္႐ံုမွတစ္ပါး အျခားမည္သည့္အက်ဳိးအေၾကာင္း ဟုတ္သည္ မဟုတ္သည္ကိုမွ် မစဥ္းစားႏိုင္ဘဲ ဒုကၡႀကီးစြာ လွည့္လည္ထြက္ေျပး ေနရသူမ်ား။
(၄)လူသားစစ္စစ္
မိမိ၏ အက်ဳိးစီးပြားကိုသိ၍ ကံ ကံ၏အက်ဳိးကို ယံုၾကည္ကာ မေကာင္းမႈမွာ ရွက္ျခင္း၊ ေၾကာက္ျခင္းတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုၿပီးလွ်င္ သတၱဝါတို႔အေပၚ၌ သနားျခင္းရွိသည့္အျပင္ သံေဝဂတရားရွိသည့္အေလ်ာက္ အကုသိုလ္တရားတို႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ကာ ကုသိုလ္တရား တို႔ကို ေကာင္းစြာက်င့္သံုးၿပီး ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ စေသာ ပုညႀကိယာ ဝတၳဳဆယ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာသူမ်ား။
ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္း၊ကၽြန္းငယ္(၂၀၀၀)
လူ႔ဘံု(မႏုႆဘံု)တြင္ အေရွ႕ကၽြန္း၊ အေနာက္ကၽြန္း၊ ေျမာက္ကၽြန္း၊ ေတာင္ကၽြန္း ဟူေသာ ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္းရွိသည္။ ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္းတြင္ တစ္ကၽြန္းစီ၌ ကၽြန္းငယ္ေပါင္း(၅၀၀)စီ ရံထားေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္းငယ္(၂၀၀၀)ရွိသည္။ ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္း၊ ကၽြန္းငယ္(၂၀၀၀)ရွိေသာ လူ(မႏုႆ)တို႔၏ ေနရာကို လူ႔ဘံုဟု ေခၚသည္။
ကၽြန္းႀကီး(၄)ကၽြန္း
- ပုဗၺ၀ိေဒဟ = အေရွ႕ကၽြန္း
- အပရေဂါယာန = အေနာက္ကၽြန္း
- ဥတၱရကု႐ု = ေျမာက္ကၽြန္း
- ဇမၺဳဒီပ = ေတာင္ကၽြန္း
အေရွ႕ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၇)ေထာင္ ရွိသည္။ အေရွ႕ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ လထက္၀က္ျခမ္းႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ လထက္၀က္ျခမ္းသဏၭာန္ ျဖစ္သည္။ အေရွ႕ကၽြန္း၏ ကၽြန္းဦး၊ ကၽြန္းထိပ္တြင္ တစ္ယူဇနာ အျမင့္ရွိေသာ ကုကၠိဳပင္ရွိသည္။ အေရွ႕ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ကုန္ေရာင္း၊ ကုန္၀ယ္ စေသာ ပညာႏွင့္ အသက္ေမြးလုပ္ကိုင္ရသည့္ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ အသက္(၇၀၀) ရွည္ၾကသည္။
အပရေဂါယာန အေနာက္ကၽြန္း
အေနာက္ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၇)ေထာင္ ရွိသည္။ အေရွ႕ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ လျပည့္၀န္းႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ လျပည့္၀န္းသဏၭာန္ ျဖစ္သည္။ အေနာက္ကၽြန္း၏ ကၽြန္းဦး၊ ကၽြန္းထိပ္တြင္ တစ္ယူဇနာ အျမင့္ရွိေသာ ထိန္ပင္ရွိသည္။ အေနာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ႏြားယာဥ္ကို စီး၍ သြားလာေနထိုင္ တတ္သည္။ အသက္(၅၀၀) ရွည္ၾကသည္။
ဥတၱရကု႐ု ေျမာက္ကၽြန္း
ေျမာက္ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၈)ေထာင္ ရွိသည္။ ေျမာက္ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ အင္းပ်ဥ္မွန္ႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ အင္းပ်ဥ္မွန္ႏွင့္ တူသည္။ ေျမာက္ကၽြန္း၏ ကၽြန္းဦး၊ ကၽြန္းထိပ္တြင္ အျမင့္ ယူဇနာတစ္ရာ ရွိေသာ ပေဒသာပင္ရွိသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ အလိုရွိရာကို ပေဒသာပင္မွ ဆြတ္ယူစားေသာက္ၿပီး ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနထိုင္ၾကရသည္။ အသက္(၁၀၀၀) ရွည္ၾကသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ဥပေစၧဒကကံ ႏွင့္ ေသျခင္းမ်ဳိးမရွိေပ။ အခက္အလက္စိတ္ၿပီး ျပႆဒ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တူေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ား ေနရာအႏွံ႔ ေပါက္ေရာက္ေနသည္။ ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ထိုသစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို ေနအိမ္အျဖစ္ အသံုးျပဳ ေနထိုင္ၾကသည္။ အိပ္လိုသည့္အခါ အိပ္ယာမ်ားသည္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေန၏။ ၾကာမ်ဳိးငါးပါးႏွင့္ ဖုံးလႊမ္းေနေသာ အလြန္သာယာသည့္ ေရကန္မ်ားလည္း ရွိသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ အရပ္မျမင့္လြန္း၊ မပုလြန္း ၾကည့္ေကာင္း႐ံုမွ် အခ်ဳိးအစားရွိသည္။ အိုမင္းျခင္း၊ ဆံျဖဴျခင္း၊ ပါးေရတြန္႔ျခင္း၊ အားအင္ဆုတ္ယုတ္ျခင္း မရွိ၊ အၿမဲတင့္တယ္ေနသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ ေအးျခင္း၊ ပူျခင္း၊ မွက္၊ ျခင္၊ ေလ၊ ေနပူ၊ ကင္း၊ သန္း၊ သားရဲတိရစၧာန္ စေသာ အေႏွာက္အယွက္ ေဘးရန္လံုး၀မရွိေပ။ အၿမဲတန္း ရာသီဥတု မွ်တ ေနသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ လယ္ယာလုပ္ကိုင္ရျခင္း မရွိေပ။ ေျမအလိုလို ေပၚေပါက္လာသည့္ ဖြဲ အေျမႇး ကင္းစင္ေသာ သေလးဆန္ကို အိုးတြင္ထည့္၍ မီးက်ီးအခိုးမထြက္ေသာ ေဇာတိပါသာဏ မီးေက်ာက္ႏွင့္ ခ်က္ကာ စားေသာက္ၾကသည္။ (ေဇာတိပါသာဏ မီးေက်ာက္ သံုးခုကို ဖိုခေနာက္လုပ္၍ သေလးဆန္ထည့္ထားေသာ ေရႊခြက္ကို တည္သည္။ မီးသည္ သေလးဆန္ မက်က္မခ်င္း ဖိုခေနာက္မွ ထေတာက္ေနသည္။ သေလးဆန္ က်က္လွ်င္ မီးသည္ အလိုလို ၿငိမ္းသြားသည္။) တျခားဟင္းလ်ာမ်ားကို မစားၾကေပ။ မိမိလိုလား ေတာင့္တသည့္အတိုင္း အရသာ ျဖစ္လာၾကသည္။ ထို ေဘာဇဥ္ကို စားသံုးၾကသည့္ အတြက္ အနာေရာဂါ လံုး၀ကင္းရွင္းသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ခါးကုန္းျခင္း၊ ေျခလက္ေကာက္ျခင္း၊ ခြင္ျခင္း၊ ကိုယ္အဂၤါ ခ်ဳိ႕တဲ့သည္မ်ား လံုး၀မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းသူမ်ားသည္ တင့္တယ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ႐ုပ္ဆင္းအဂၤါ ရွိၾကသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ မိန္းမမ်ားသည္ လက္ေခ်ာင္းသြယ္သည္။ လက္သည္း နီသည္။ ရင္သားရွည္ၿပီး ခါးေသးသည္။ လျပည့္၀န္းႏွင့္ တူေသာမ်က္ႏွာ ရွိသည္။ မ်က္လံုးက်ယ္သည္။ ႏူးညံ့သည့္ အသားအေရ ရွိသည္။ ေပါင္တံသြယ္သည္။ ျဖဴစင္ေသာ သြားမ်ားရွိသည္။ ခ်က္က် ေစာက္နက္သည္။ ဒူးဆစ္ ေသးသြယ္သည္။ ဆံပင္နက္သည္။ တင္ပါး က်ယ္သည္။ အေမႊးအမွ်င္ မထူမပါးရွိသည္။ စကားေျပာလွ်င္ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႔ ေျပာဆို၏။ လက္၀တ္တန္းဆာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ၀တ္ဆင္တတ္သည္။ အသက္(၁၆)ႏွစ္ အရြယ္ကဲ့သို႔ အၿမဲတင့္တယ္ေနသည္။ ေယာကၤ်ားမ်ားသည္ အသက္(၂၅)ႏွစ္ အရြယ္ကဲ့သို႔ အၿမဲတင့္တယ္ေနသည္။
ေယာကၤ်ားမ်ားသည္ သားမယားအေပၚ စြဲစြဲလမ္းလမ္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ မရွိၾက။ ေျမာက္ကၽြန္းသူေယာကၤ်ား၊ မိန္းမမ်ားသည္ (၇)ရက္ တစ္ၾကိမ္ ကာမဂုဏ္ ေမြ႔ေလ်ာ္ၾကသည္။ က်န္ရက္မ်ားတြင္ ရာဂကင္းစြာ ေနထိုင္ၾကသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း၊ သားဖြားျခင္း စေသာ ဒုကၡမ်ားမရွိၾကေပ။ သင္တိုင္းနီအတြင္းက ေရႊ႐ုပ္ကေလးလို မိခင္၏ ၀မ္းပိုက္မွ ကေလးငယ္သည္ အညစ္အေၾကးမရွိ ထြက္လာၾကသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေမြးဖြားခ်ိန္က်သည့္အခါ ေရာက္သည့္ေနရာ၌ ေမြးဖြားတတ္သည္။ ေမြးဖြားသည့္အခါ ထိုင္၍ေမြးဖြားသည္၊ အိပ္၍လဲ ေမြးဖြား တတ္သည္။ မိခင္မ်ားသည္ ဖြားျမင္ၿပီၤး သားသမီးမ်ားကို အငဲ့မကြက္မရွိဘဲ လူအမ်ားသြားေသာ လမ္းတြင္ ထားပစ္ခဲ့ၿပီး မိမိတို႔သြားလိုရာကို သြားၾကသည္။ ထိုကေလးငယ္မ်ားကို ေတြ႔သည့္ ေယာကၤ်ား၊ မိန္းမမ်ားက မိမိတို႔၏ လက္ၫႇဳိးကို ကေလးငယ္၏ ပါးစပ္ထဲသို႔ ထည့္လိုက္ လွ်င္ ႏို႔ထြက္လာသည္။ လက္ၫႇဳိးက ထြက္လာသည့္ ႏို႔ကိုသာ စို႔ရၿပီး အားအင္ျဖစ္လာၾကရသည္။ မိန္းကေလးျဖစ္လွ်င္ မိန္းမႀကီးမ်ားဆီ၊ ေယာကၤ်ားကေလး ျဖစ္လွ်င္ ေယာကၤ်ားႀကီးမ်ားဆီ သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကရသည္။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ သားက အမိကို မသိ၊ အမိက သားကို မသိ `သားႏွင့္ အမိ´သည္ ေယာကၤ်ား မိန္းမ သေဘာအရ တပ္မက္ျခင္း မရွိၾက။ ထိုသို႔ျဖစ္ျခင္းမွာ သူတို႔တြင္ရွိေသာ တရားသေဘာမ်ား၏ ဓမၼတာ အစြမ္းသတၱိေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အျမင့္ ယူဇနာ တစ္ရာရွိေသာ ပေဒသာပင္မ်ားသည္ ေနရာတိုင္းလိုလို ရွိေနၾကသည္။ ပေဒသာပင္၌ သစ္သီး သီးသကဲ့သို႔ မ်ဳိးစံုေသာ အ၀တ္တန္ဆာမ်ားႏွင့္ တူရိယာမ်ား ရွိၾကသည္။ လိုခ်င္ေသာ ပစၥည္းကို အပင္ရင္းက ျဖစ္ေစ၊ အကိုင္းၾကားက ျဖစ္ေစ လက္ျဖန္႔ထားလွ်င္ အလိုအေလ်ာက္ရသည္။ အသီးသီးေသာ သစ္ပင္မ်ားတြင္ ေရအိုးမွ် အရြယ္ရွိ ခ်ဳိၿမိန္ ေကာင္းမြန္ ေသာ အသီးမ်ား သီးသည္။ ထိုအသီးမ်ားကို စားလွ်င္ (၇)ရက္ အဆာေျပသည္။ ျမစ္မ်ားတြင္ အလြန္ၾကည္လင္ ေသာ ေရမ်ားရွိသည္။ ႐ြံ႕ၫႊံ သဲ လံုး၀မရွိ။ ရနံ႔ေမႊးႀကိဳင္ေသာ ပန္းမ်ားသည္ အၿမဲ တင့္တယ္လွပ ေနသည္။ ဆူးရွိေသာျမက္၊ ၾကမ္းတမ္းေသာ ခ်ဳံပင္မ်ား လံုး၀မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ စႏၵကူး၊ ကံ့ေကာ္ပင္မ်ားသည္ အလိုလို နံ႔သာရည္မ်ား ယိုထြက္ ေနၾကသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ကိုယ့္ဟာ၊ သူ႔ဟာ ခြဲျခားမႈ မရွိၾက။ ထို႔ေၾကာင့္ ျငင္းခုန္၊ ခိုက္ရန္ျဖစ္ျခင္း လံုး၀မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ လူေသကို ေတြ႔လွ်င္ မငိုၾက၊ ေသာက မျဖစ္ၾက။ လူေသေကာင္ကို အ၀တ္တန္ဆာ ဆင္ယင္ၿပီး စြန္႔ပစ္လိုက္ၾကသည္။ ငွက္မ်ားက လူေသေကာင္ကို တစ္ျခားကၽြန္းသို႔ ယူေဆာင္သြားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ သခၤ်ဳိင္း မရွိေပ။ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ေသေသာအခါ အပါယ္ေလးဘံုသို႔ မေရာက္၊ ငါးပါးသီလ ျမဲေသာေၾကာင့္ နတ္ျပည္၌သာ စံရသည္။ အျမဲတမ္း အသက္(၁၀၀၀)ျပည့္ေအာင္ ေနၾကရသည္။
ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ဇမၺဳဒီပ ေတာင္ကၽြန္းသားမ်ားထက္ ပိုလြန္ေသာ ဂုဏ္(၃)ပါးရွိသည္။
- ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ငါ့ေရႊ၊ ငါ့ေငြရယ္ဟု ျမတ္ႏိုးမေနေပ။
- ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ ငါ့လင္၊ ငါ့သား၊ ငါ့မယား ဟူ၍ သိမ္းဆည္းမေနေပ။
- ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ားသည္ အသက္ တစ္ေထာင္ အျမဲေနၾကရသည္။
ေတာင္ကၽြန္း၏ အက်ယ္အ၀န္းသည္ ယူဇနာ (၁)ေသာင္း ရွိသည္။ ေတာင္ကၽြန္း၏ ပံုသဏၭာန္သည္ လွည္းဦးဆံုႏွင့္ တူသည္။ ထိုကၽြန္းေန လူတို႔၏ မ်က္ႏွာသဏၭာန္မွာလည္း ကၽြန္းသဏၭာန္ကဲ့သို႔ လွည္းဦးဆံုႏွင့္ တူသည္။ ေတာင္ကၽြန္း၏ ေျမာက္ဘက္ ကၽြန္းဦးတြင္ အျမင့္ တစ္ဆယ့္ငါး ယူဇနာ ရွိေသာ သေျပပင္ရွိသည္။ ေတာင္ကၽြန္းသူ/သားမ်ား၏ သက္တမ္းသည္ အျမဲမရွိေပ။ ဇမၺဳဒီပ ေခၚ ေတာင္ကၽြန္းက လူသားမ်ားသည္ ဘုရား၊ ပေစၥကဗုဒၶ၊ စၾကာမင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ၾကသည္။
ဇမၺဳဒီပ ေတာင္ကၽြန္းသားမ်ားသည္ ေျမာက္ကၽြန္းသူ/သားမ်ား ထက္ လြန္ျမတ္ေသာ ဂုဏ္(၃)ပါးရွိသည္။
- ဒါန စေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္ရာမွာ ရဲရင့္သည္။
- အပၸမာဒ မေမ့မေလ်ာ့ေသာ သတိတရားႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။
- အရိယာ မဂ္၊ ဖိုလ္ မ်ဳိးေစ့ကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
- ယူဇနာတစ္ေသာင္းက်ယ္၍ အျခားကြၽန္းတို႔ထက္ က်ယ္ဝန္းျခင္း၊
- မေဟာေဗာဓိပင္မင္းႏွင့္အပရာဇိတ ပလႅင္ေတာ္ေပါက္ရာျဖစ္ျခင္း၊
- ဘုရားပေစၥကဗုဒၶါတို႔၏ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္ရာ ျဖစ္ျခင္း၊
- စၾကာ မႏၶာတ္မင္းျမတ္တို႔၏ျဖစ္ေပၚရာျဖစ္ျခင္း၊
- နိဗၺာန္သို႔ ေျဖာင့္တန္းစြာကူးႏိုင္ရာကြၽန္းျမတ္ ျဖစ္ျခင္း။
`ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶ´ = ကမာၻဦးအခါက `ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶ´နဲ႔ လူလာျဖစ္ၾကသည္။ သစ္ပင္၊ ၾကာတိုက္ စေသာ စိမ္းစိုသည့္ အရာ၀တၱဳ တစ္ခုခုကို မွီၿပီး လူျဖစ္သည္။ (လူျဖစ္သည့္ အရြယ္မွာ ၁၆-ႏွစ္ျဖစ္၍ တေျဖးေျဖးႀကီးျပင္းလာသည္။) ကမာၻဦးအခါက လူသားမ်ား ႏွင့္ အမၺပါလီ သည္ ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶႏွင့္ ေမြးဖြားသူမ်ား ျဖစ္သည္။
`သံေသဒဇ ပဋိသေႏၶ´= သစ္ပင္၊ ၾကာတိုက္ စေသာ စိမ္းစိုသည့္ အရာ၀တၱဳ တစ္ခုခုကို မွီၿပီး လူျဖစ္သည္။ ( ကေလးဘ၀မွ စ၍ တေျဖးေျဖးႀကီးျပင္းလာသည္။) လူ႔ဘံုတြင္ သံေသဒဇ ပဋိသေႏၶ ႏွင့္ ေမြးဖြားသူ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိသည္။ ပဒုမ၀တီ မိဖုရား၊ ပဒုမ၀တီ၏သား(၄၉၉)ေယာက္၊ အာကခၤ မင္းသမီး၊ ေပါကၡရသာတိ ပုဏၰား တို႔သည္ သံေသဒဇ ပဋိသေႏၶႏွင့္ ေမြးဖြားသူမ်ား ျဖစ္သည္။
`အ႑ဇ ပဋိသေႏၶ´ = တိရစၧာန္ႏွင့္ လူသားတို႔ အေၾကာင္းပါ၍ ေမြးဖြားလာျခင္းျဖစ္သည္။ လူ႕ဘံုတြင္ အ႑ဇ ပဋိသေႏၶ တည္ျခင္း အလြန္ရွားသည္။
(ကလ်ာဏီေက်ာက္စာ အရ – တစ္ခါက နဂါးမႏွင့္ ၀ိဇၹာဓိုရ္ ေပါင္းသင္းခဲ့၍ နဂါးမတြင္ ပဋိသေႏၶ ရလာသည္။ သေႏၶႏွင့္ နဂါးမသည္ ဥႏွစ္လံုးကို သဲျပင္၌ ဥခဲ့သည္။ ရေသ့တစ္ပါးေတြ႔၍ ေကာက္ယူသိမ္းထားလိုက္သည္။ အခ်ိန္ၾကာေသာအခါ ဥ ႏွစ္လံုးမွ ေယာကၤ်ားငယ္ ႏွစ္ေယာက္ ဖြားျမင္လာသည္။ တစ္ေယာက္က ဆယ္ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေက်ာက္ေရာဂါႏွင့္ ဆံုးသြားသည္။ က်န္တစ္ေယာက္မွာ ႀကီးျပင္းလာေသာအခါ သု၀ဏၰဘူမိၼ ၿမိဳ႕၌ သီဟရာဇာ အမည္ျဖင့္ မင္းျဖစ္လာသည္။)
ေသျခင္းေလးမ်ဳိး
ေမြးလာျပီးလွ်င္ အေၾကာင္း (၄) ခ်က္ႏွင့္ ေသၾကရသည္။
- အာယုကၡယ = အသက္တမ္းကုန္၍ ေသျခင္း ။ (ဖေယာင္းတုိင္ ဖေယာင္းသားကုန္္၍ မီးျငိမ္းရျခင္း)
- ကမၼကၡယ = ကံကုန္၍ေသျခင္ း ၊(ဖေယာင္းတုိင္ မီးစာၾကိဳးကုန္၍ မီးျငိမ္းရျခင္း)
- ဥဘယကၡယ = အသက္တမ္းႏွင့္ ကံကုန္၍ေသျခင္ း ၊(ဖေယာင္းတုိင္ မီးစာၾကိဳးေရာ ၊ ဖေယာင္းသားပါကုန္၍ မီးျငိမ္းရျခင္း)
- ဥပေစၧဒက = အသက္တမ္းနဲ႔ ကံရွိေသးေသာ္လည္း အျခား ဥပေစၧဒက ကံ က ျဖတ္သတ္၍ ေသျခင္း (ေလျပင္းတုိက္ေသာေၾကာင္႔ မီးျငိမ္းရျခင္း)
ငရဲ
ငရဲဆိုသည္မွာ ပါဠိဘာသာ`နိရယ´ ပုဒ္ကလာသည္။
`နိရယ´ကို `နိ+အယ´ဟု ပုဒ္ခြဲရသည္။
နိ = မရွိ ဟု အနက္ရသည္။
အယ = ခ်မ္းသာ ဟု အနက္ရသည္။
`နိ+အယ´ ႏွစ္ပုဒ္ကိုေပါင္းလွ်င္ = ခ်မ္းသာမရွိသည့္ေနရာ ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ `နိရယ´ပုဒ္ကို ေရွးျမန္မာမ်ားက `ဆိုျငယ္´ဟုလည္း ေရးၾကသည္၊ `နိရဲ´ဟုလည္း ေရးၾကသည္၊ အဓိပၸါယ္က အတူတူျဖစ္သည္။ နိရဲမွ`ငရဲ´ ျဖစ္လာသည္ဟု ဆိုသည္။
ငရဲဘံု၌ ငရဲႀကီး(၈)ထပ္ရွိေလသည္။
- ၁။ သဥၨဳိင္း ငရဲ
- ၂။ ကာဠသုတ္ ငရဲ
- ၃။ သဃၤာတ ငရဲ
- ၄။ ေရာရု၀ ငရဲ
- ၅။ မဟာေရာရု၀ ငရဲ
- ၆။ တာပန ငရဲ
- ၇။ မဟာတာပန ငရဲ
- ၈။ အ၀ီစိ ငရဲ တို႔ျဖစ္သည္။
`ဥႆဒ´ဆိုသည္မွာ `အမ်ားအျပား´ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
ငရဲႀကီးေတြ၏ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွာ အမ်ားအျပား ၀န္းရံတည္ရွိေနတဲ့ ငရဲမ်ားဟု ဆိုလို သည္။
ထိုငရဲႀကီး(၈)ထပ္တြင္ ငရဲတစ္ထပ္စီ၌အေရွ႕ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ အေနာက္ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ ေတာင္ဘက္တြင္ ငရဲငယ္(၅)ခု၊ ေပါင္း (၂၀)ခုစီ ရွိၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ငရဲႀကီး(၈)ထပ္တြင္ ငရဲငယ္ေပါင္း (၈x၂၀ =၁၆၀)ခု ရွိသည္။
အရပ္တစ္မ်က္ႏွာစီရွိ ငရဲငယ္(၅)ခု၏ အမည္မ်ားမွာ
- ၁။ကုကၠဳလုဏွ (ေခၚ) ျပာပူငရဲ = ပိုးေလာက္ေကာင္ ဆင္၏လည္ပင္း ေလွ ပိန္းေကာငယ္မွ်ႀကီးမားလ်က္ရွိေသာ မစင္ဘင္ပုပ္တြင္းႀကီး၌ နစ္ျမဳပ္ထိုးကိုက္ခံရေသာ ငရဲ။
- ၂။ဂူထ ပုတိက (ေခၚ) ဘင္ပုပ္ငရဲ = အလွ်ံရဲရဲထေသာ မီးခဲတုိ႔ကို အလြန္အမင္းပူျပင္းေသာျပာပူတို႔က ဖံုးဖိထားေသာက်င္းထဲ၌က်၍ ဆင္းရဲခံေနရေသာငရဲ။
- ၃။သိမၺလိ (ေခၚ) လက္ပံေတာငရဲ = အလြန္ရွည္ေသာ လက္ပံဆူးတို႔က ငရဲသားအေပၚ တက္လွ်င္ ေအာက္ဖက္သို႔ထက္ေသာအဖ်ားလွည့္ေနလ်က္၊ ေအာက္ဆင္းျပန္က အထက္သို႔အဖ်ား လွည့္ေနၾကေသာ ငရဲ။
- ၄။ အသိပတၱ (ေခၚ) သံလ်က္ေတာငရဲ = ဓါးလွံ သံလ်က္ႏွင့္တူသည့္ အရြက္ေတြေပါမ်ား ေၾကြက်ေသာ သံလ်က္ပင္ ေတာထဲ၌ ေျပးမလြတ္ေအာင္ ဆင္းရဲဒုကၡခံေနရေသာ ငရဲ။
- ၅။ ခါေရာဒက(ေခၚ) ၾကိမ္ပိုက္ျမစ္ငရဲ = ၾကိမ္ဆူး ႀကိမ္ပိုက္ေတြ အထပ္ထပ္ရံလ်က္ ခါးငန္စပ္ပူေသာ ေရရွိသည့္ျမစ္ထဲ၌ ကူးမလြတ္ေအာင္ ဆင္းရဲခံေနရေသာ ငရဲ။
ငရဲငယ္ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ယူဇနာ တစ္ေထာင့္ငါးရာစီ ေ၀းကြာၾကသည္။
ငရဲငယ္မ်ား ၁၀ ပါး
‘ထိုၿပိေနာက္မွ၊ ဥဒႆ၏၊ ျပင္ကပတ္ျခံ၊ စပ္ကာရံသား၊ ဆူလွ်ံပြပြ၊ ပြက္ပြက္ထလ်က္၊ ၾကြၾကြ တက္ေဝ၊ ေၾကးသံေရႏွင့္၊ မေသမသက္၊ သိပ္သိပ္နက္ျဖင့္၊ ကြၽက္ကြၽက္အုတ္အုတ္၊ တ႐ုတ္႐ုတ္လွ်င္၊ ခ်က္ျဖဳတ္ ဘြားဘြား၊ သားငါးခ်ဥ္ခ်ိဳ၊ ဟင္းဒယ္က်ိဳ၍၊ ၾကိဳၾကိဳၾကားၾကား၊ ေရွာင္ရွားထြက္ခြာ၊ လြတ္ရာမရ၊ ေၾကာက္ဖြယ္စြလွ်င္၊ ေလာဟကုမၻီ၊ ေၾကးနီအိုးႀကီး၊ ညီးညီးပူကဲ၊ ငရဲတစ္ခြင္၊ ရဲခ်င္ခ်င္ႏွင့္၊ ထိလွ်င္ရွစူး၊ သင္ဓုန္းဦးသို႔၊အဆူးရွည္လံ၊ ဝင္းဝင္းလွ်ံသည္၊ လက္ပ္ပံငံငရဲ၊ဲ လြန္ကဲခ်က္ခ်က္၊ ထက္ထက္ျမသား၊ သန္လ်က္လက္သည္း၊ ေအာ္ျမည္ၾကည္းလ်က္၊ လန္႔က်ည္းျပင္းစြာ၊ ကုတ္က်စ္ကာလွ်င္၊ ခံရာမခ်ိ၊ ေၾကာက္ဘြယ္တိျဖင့္၊ အသိနိနခ၊ မည္ရမလြဲ၊ ငရဲတစ္တန္၊ စီးဟန္သက္သက္၊ ဆူၾကြက္ၾကြက္ႏွင့္၊ ပြက္ပြက္လွ်ံေဝ၊ ေၾကးနီေရဟု၊ ပူေထြလြန္ေမာ၊ တေမၺာဒက၊ မည္ရမလြဲ၊ ငရဲတစ္ေထြ၊ သံေတြညီးညီး၊ အရွိန္ႀကီးလ်က္၊ မီးႀကီးအလွ်ံ၊ ေတာက္ပ်ံပူေလာ၊ အေယာဂုဠုဠ၊ အမည္ရသား၊ နာမေခၚျမဲ၊ ငရဲတစ္ခ်က္၊ ေၾကာက္မက္စဖြယ္၊ ႀကီးက်ယ္ျဖိဳးျမင့္၊ မိုးႏွင့္တမွ်၊ မီးလွ်ံထလ်က္၊ ေသလပဗၺတ၊ မည္ရေျပာင္ေျပာင္၊ သံမီးေရာင္ႏွင့္၊ ေက်ာက္ေတာင္တစ္ခဲ၊ ငရဲတစ္ဆစ္၊ ပူအစ္ထန္ျပင္း၊ စပါးဖ်င္းသို႔၊ စီးဆင္းလွ်ံေျခာင္း၊ ခိုးေထာင္းေထာင္းႏွင့္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းတူလွ၊ ဆူပြက္ထသား၊ ဘုသုသနဒီ သညီမွတ္စြဲ၊ ငရဲတစ္မ်ိဳး၊ လွ်ံခိုးမရွိန္၊ မထိန္မေတာက္၊ မေနာက္မခဲ၊ မရဲမခ်ဥ္၊ မီးလြတ္စင္လည္း၊ ႐ိုးျခင္ဆီတြင္း၊ အကုန္ခ်င္းေအာင္၊ ထြင္း၍ဧက်ဥ္၊ ေရအယဥ္သို႔၊ ေရွာင္ၾကဥ္မျဖစ္၊ ဆင္းရဲနစ္သား၊ ျမစ္ပမာဏ၊ သီတီတနဒီီ၊ ဤလည္းလြန္ကဲ၊ ငရဲတစ္သီး၊ က်ားႀကီးဆင္ေပါက္၊ ေလာဟီေက်ာက္သို႔၊ လန္႔ေၾကာက္ဖြယ္လိ၊ မ်က္စိခ်င္းခ်င္း၊ စြယ္ဝင္းဝင္းႏွင့္၊ ေကာက္ခ်င္းရွက္ေထြး၊ ေတာင္ေျပးေျမာက္ရစ္၊ ေအာ္ဟစ္ျမဴးခုန္၊ သဲသဲတုန္ေအာင္၊ ဝိုင္းကုန္အုန္းအင္း၊ ျဗဳန္းျဗင္းဆူေဝ၊ ျမင္႐ံုေသမွ်၊ ေခြးေရႊေခြးနက္၊ က်ားထက္ဆိုးက်ဴး၊ ေခြးဘီလူးတို႔၊ ႐ႉး႐ႉးရွင္ရွင္၊ ရြတ္ရြတ္ငင္၍၊ လွ်င္လွ်င္ၾကြက္ၾကြက္၊ ေျပးမလြတ္ေအာင္၊ ကြၽတ္ကြၽတ္မ်ိဳဝါး၊ ဟပ္စားကိုက္ခဲ၊ ေခြးငရဲဟု၊ ေခၚျမဲတစ္ရပ္၊ ၾကံညႇပ္ယႏၲယား၊ စက္အလားသို႔၊ ထြားထြားညက္ၾကိတ္၊ မည္က်ိတ္က်ိတ္ႏွင့္၊ ေၾကာက္ထိပ္ဖြယ္ႀကီး၊ တတီးတီးတည့္၊ ယိုစီးအယဥ္၊ ညီးညီးပ်ဥ္၍၊ မစဥ္တစ္ရစ္၊ ကိုယ္လံုးနစ္မွ်၊ ေသြးေခ်ာင္းက်သား၊ ယႏၲပၲပါသာ၊ သညာမည္စြဲ၊ ငရဲတစ္ပံု၊ လံုးစံုေဖၚျပ၊ ယမေလာကီ၊ တြင္ညီေခၚ႐ိုး၊ ဤဆယ္မ်ိဳးလည္း၊ ေၾကာက္စိုးလန္႔ဘြယ္။
ယမမင္း
ယမမင္း ဆိုသည္မွာ ပါဠိဘာသာ`ယမ´၊ ျမန္မာစကား`မင္း´ကို ေပါင္းၿပီးေခၚျခင္း ျဖစ္သည္။ အကုသိုလ္ကံ အေလ်ာက္ ငရဲထိန္း တို႔ ေဆာင္ယူပို႔လာေသာ သတၱ၀ါေတြကို ေဒ၀ဒူတ တမန္ငါးပါး ကိုျပၿပီး ေကာင္းမႈကုသိုလ္ေတြကို ေအာက္ေမ့ေစတတ္၊ အမွတ္ရေစတတ္ေသာေၾကာင့္ `ယမမင္း´မည္သည္။ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) မ်ားသည္ အျပစ္ႀကီးႀကီးႏွင့္ ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကို စစ္ေဆးရန္မလိုေပ၊ အျပစ္နည္းနည္းႏွင့္ ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကိုသာ စစ္ေဆးရန္ျဖစ္သည္။ ပဥၥာနႏၲရိယကံ က်ဴးလြန္သူ၊ ေစတီပုထိုးၿဖိဳဖ်က္သူ၊ မိစၧာဒိ႒ိ အယူရွိသူ စေသာအျပစ္ႀကီးေသာ ငရဲသားမ်ားကို တစ္ခါတည္း ငရဲခ်၏။ အကုသိ္ုလ္နည္းပါးသူမ်ား အတြက္ ငရဲမွ လြတ္လ္ိုလြတ္ျငား ယမမင္းက စစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ယမမင္းမ်ားကို မင္းေကာင္းမင္းျမတ္မ်ားဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ ငရဲတစ္ထပ္စီတြင္ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) (၄)ဦးစီ ရွိသည္။ အေရွ႕ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ အေနာက္ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ ေျမာက္ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ ေတာင္ဘက္တံခါးမုခ္ တြင္တစ္ေယာက္၊ ေပါင္း(၄)ေယာက္ ရွိသည္။ ငရဲႀကီးရွစ္ထပ္တြင္ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) ေပါင္း(၃၂)ေယာက္ ရွိသည္။ ငရဲငယ္(၁၂၈)ခုမွာ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) မ်ားမရွိပါ။ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) မ်ား၏ဇာတိမွာ စတုမဟာဇာရ္နတ္ဘံုမွ ျဖစ္သည္။ `ေ၀မာနိက ၿပိတၱာ´ မ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ မင္းျဖစ္သည္။ `မဟိဒၶိက ၿပိတၱာ´ မ်ဳိးျဖစ္သည္။ မသန္႔စင္သည့္ ကုသိုလ္ကံ(မိႆက ကုသိုလ္ကံ)ေၾကာင့္ ငရဲမင္းႀကီး ျဖစ္လာသည္။
တိဘက္အယူအဆအရ ယမမင္းက ကၽြဲေခါင္းနဲ႔လို႔ ယူဆပါသည္။ ေဘးက သူ႔ ႏွမပါ။ ယမမင္းရဲ ႔ လက္ယာဘက္မွာ အရိုးႏွင္တံကိုကိုင္ထားျပီး လက္၀ဲဘက္မွာ မိစ ၧာေတြကို ဖမ္းဖို႔ ေက်ာ႔ကြင္းကို ကိုင္ထားပါတယ္။ တိဘက္ေတြက ယမမင္းဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာင္႔ေရွာက္တဲ႔ နတ္မင္းတစ္ပါးဟု ယူဆၾကသည္။
ငရဲထိန္း
ငရဲထိန္း ဆိုသည္မွာ အကုသိုလ္နဲနဲႏွင့္ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကို ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) ထံသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရျခင္း၊ ငရဲက်သည့္ ငရဲသားမ်ားကို အမ်ဳိးမ်ဳိးညႇဥ္းဆဲ သတ္ျဖတ္ရျခင္း မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရေသာသူကို ေခၚသည္။ ငရဲထိန္းမ်ားသည္ ငရဲႀကီးရွစ္ထပ္တြင္ မရွိပါ။ ငရဲငယ္(၁၂၈)ခုမွာသာ ငရဲထိန္းမ်ားရွိၾကသည္။ ငရဲထိန္းတို႔သည္ စတုမဟာဇာရ္နတ္မ်ဳိး အပါအ၀င္ နတ္ဘီလူး၊ နတ္ရကၡဳိသ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ `ေ၀မာနိက ၿပိတၱာ´မ်ဳိးျဖစ္သည္။ မသန္႔စင္သည့္ ကုသိုလ္ကံ(မိႆက ကုသိုလ္ကံ) ေၾကာင့္ ငရဲထိန္း ျဖစ္လာသည္။
မိသက ကုသိုလ္ကံ
သူတစ္ပါးကို သတ္ျဖတ္ညႇင္းဆဲၿပီး ရလာေသာပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အလွဴဒါနျပဳခဲ့ျခင္း၊ သူတစ္ပါးကို ညႇင္းဆဲပါရေစ ဟုဆုေတာင္းခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ရလာသည့္ ကုသိုလ္ကံ ကိုေခၚသည္။ လွဴေသာပစၥည္း မသန္႔စင္၍ ရလာေသာကုသိုလ္မွာလည္း အကုသိုလ္ႏွင့္ ေရာေနသည္။ ငရဲမင္းႀကီး(ယမမင္း) ႏွင့္ ငရဲထိန္းတို႔သည္ ထိုကုသိုလ္ကံေၾကာင့္ စတုမဟာဇာရ္နတ္ျပည္ကိုေရာက္ေသာ္လည္း ငရဲျပည္တြင္ လာေရာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနရသည္။
ငရဲသား
ငရဲသား ဆိုသည္မွာ အကုသိုလ္ မေကာင္းမႈကို က်ဴးလြန္၍ ငရဲျပည္၌ အျပစ္က်ခံရသူကို ေခၚသည္။ ငရဲသား၏ ဦးေခါင္းမွာ ငါးဦးေခါင္းႏွင့္တူသည္။ ေျခလက္စေသာ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းတို႔သည္ လူသားတို႔၏သ႑ာန္ႏွင့္ တူသည္။ ငရဲသား၏ ကိုယ္ခႏၶာ ပမာဏမွာ သံုးဂါ၀ုတ္မွ် ႀကီးမားသည္။ ငရဲသားမ်ားသည္ ဥပေစၧဒကံႏွင့္ မေသၾကရေပ။ ငရဲဘ၀ ခံရမည့္ အကုသိုလ္ကံကုန္မွ ေသၾကရသည္။
ေဒ၀ဒူတ (ေသမင္းတမန္)ငါးပါး
ေဒ၀ဒူတ (ေသမင္းတမန္)ငါးပါး ဆိုသည္မွာ ကေလး၊ သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ အက်ဥ္းသမား ထို(၅)ဦးကို ပမာျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ ငရဲမင္းႀကီးက အျပစ္နည္းနည္းႏွင့္ ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကို စစ္ေဆးေသာအခါ ေဒ၀ဒူတ (ေသမင္းတမန္)ငါးပါးကို ပမာထားၿပီး ငါးႀကိမ္တိုင္တိုင္ စစ္ေမးရ၏။ ငရဲသားက မိမိျပဳခဲ့ေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို သတိမရလွ်င္ ကုသိုလ္ျပဳစဥ္ ငရဲမင္းႀကီးအား အမွ်ေပးေ၀ျခင္း ရွိမရွိကို ငရဲမင္းႀကီးက စဥ္းစားၾကည့္ရ၏။ အမွ်ေပးေ၀ျခင္းရွိလွ်င္ ငရဲသားအား ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို ျပန္လည္ သတိရေအာင္ လုပ္ေပးၿပီး ငရဲမွ လႊတ္သည္။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၊ အမွ်ေပးေ၀ျခင္းမရွိလွ်င္ ငရဲသားအား ငရဲထိန္းတို႔လက္သို႔ အပ္လိုက္သည္။
ေဒဝဒူတ တရား ၅-ပါး လူတို႔ သံေဝဂရမႈအတြက္ နတ္တမန္ေခၚ ေသမင္းတမန္ငါးပါး။
- ဇာတိ- ပဋိသေႏၶတည္ေန ေမြးဖြားရမႈ၊
- ဇိဏၰ- အိုမင္းရင့္ေရာ္ရမႈ၊
- အာတုရ-က်င္နာကိုက္ခဲ ေရာဂါသည္းျခင္း၊
- အာဝုဓ- ဓား လွံ ေသနတ္စေသာလက္နက္မ်ိဳး၊
- မတ- ေသသူ, သူေသေကာင္။
လူ ့ျပည္မွာ ရွိေနေသာ (၁) ကေလး (၂) သူအုိ (၃) သူနာ (၄) သူေသ (၅) အက်ဥ္းသမား ဤငါးဦးသားကုိ ယမမင္း ေစလႊတ္အပ္ေသာ တမန္ေတာ္ႏွင့္ အလားတူေသာေၾကာင့္ ေဒ၀ဒူတ-ဟုေခၚေ၀ၚရသည္။ (ေဒ၀-ယမမင္း၊ ဒူတ-တမန္ေတာ္)။ ယမမင္းသည္ မိမိထံေမွာက္သုိ ့ေရာက္လာေသာ ငရဲသားမ်ားကုိ ေဒ၀ဒူတ ငါးမ်ဳိးကုိ ေဖၚျပလ်က္ စစ္ေဆးေလ့ရွိသည္။
ယမမင္း။ ။ ေမာင္မင္း- လူ ့ျပည္မွာတုန္းက က်င္းႀကီး က်င္ငယ္ကုိိပင္ မသုတ္သင္နိဳင္ပဲ က်င္ႀကီးက်င္ငယ္ထဲ၌ လူးကာလွိမ့္ကာ ေနရရွာေသာ ကေလးမ်ားကုိ မေတြ ့ဘူးခဲ့ဘူးလား?
ငရဲသား။ ။ ေတြ ့ခဲ့ဘူးပါသည္ဘုရား
ယမမင္း။ ။ မိမိကုိယ္တုိင္ နားလည္ေသာအရြယ္သုိ ့ေရာက္တဲ့အခါ ထုိကေလးမ်ားကုိ ၾကည့္ရႈ ့၍ ငါသည္ ဘာမွနားမလည္ရွာေသာ ယခုလုိ ကေလးသူငယ္ျဖစ္ဖုိ ့ရာ ေနာင္အခါ ပဋိသေႏၶ ေနရဦးမည္။ ပဋိသေႏၶေနျခင္းသေဘာကုိ မလြန္ေျမာက္နိဳင္ေသးပါတကား။ ယခုႏွယ္က ကုိယ္ႏွဳတ္ စိတ္မ်ားကုိ ေစာင့္စည္းလ်က္ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေနမွေတာ္မည္-ဟု အၾကံအစည္းမ်ား မျဖစ္ခဲ့ဘူးလား ေမာင္မင္း။
ငရဲသား။ ။ ကြ်န္ေတာ္ ေမ့ေလ်ာ့သည့္အတြက္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ စိတ္မ၀င္စားမိခဲ့ပါ။
ယမမင္း။ ။ ေမာင္မင္း- မေကာင္းမႈကုိ ေဆြးမ်ဳိး ဉာတကာ ဆရာမိဘ စသူတုိ ့က ျပဳေပးၾကသည္ မဟုတ္။ ေမာင္မင္း ကုိယ္တုိင္ ျပဳခဲ့သမွ် အျပစ္ဒဏ္ကုိ ေမ့ေလ်ာ့သူတုိ ့ထုံးစံ အတုိင္း ေမာင္မင္း ခံရေခ်ေတာ့မည္။
ယမမင္းအား အမွ်ေ၀ရက်ဳိး။ ။ ဤနည္းအတုိင္း သူအုိကုိ ညႊန္ျပ၍ ဒုတိယ တစ္ႀကိမ္ေမး၏။ သူနာကုိ ညႊန္ျပ၍ တတိယတစ္ႀကိမ္ ေမး၏။ သူေသကုိညႊန္၍ စတုတၳ တစ္ႀကိမ္၊ အက်ဥ္းသမားကုိ ညႊန္၍ ပဥၥမ တစ္ႀကိမ္ ေမး၏။ ငါးႀကိမ္တုိင္းေအာင္ ေမး၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ ကုိ သတိမရေသးလွ်င္ ယမမင္းကုိတုိင္ ထုိသူ၏ ကုသုိလ္ျပဳစဥ္က မိမိအား အမွ်ေ၀ဖူးသလား ဟုစဥ္းစား၏။ စဥ္းစား၍ ရလွ်င္ ထုိကုသိုလ္ကုိ ေဖၚ၍ ျဖစ္ေစ၊ မိမိက ဘာသာသတိရ၍ ျဖစ္ေစ ကုသုိလ္ကုိ သတိရသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ငရဲမွလြတ္ေျမာက္၍ နတ္ျပည္ေရာက္သူမ်ားလည္း အမ်ားပင္။ ထုိေနရာမ်ဳိးက်မွ မိမိကုသုိလ္မ်ား အားထားရေၾကာင္း ထင္ရွာသည္။ ယမမင္း စဥ္းစား၍ မရေသာအခါ ဆိတ္ဆိတ္ေနရေတာ့၏။ ထုိအခါ ငရဲသားကုိ ငရဲထိန္းတုိ ့ယူေဆာင္ လ်က္ အမ်ဳိးမ်ိဳး ႏွိပ္စက္ၾကေလေတာ့သည္။ (ထုိ ့ေၾကာင့္ ကုသုိလ္ျပဳေသာအခါ ယမမင္းအား အမွ်ေ၀သင့္သည္)
ငါးပါးေသာ ဖြဲ႔ခ်ည္ျခင္း
ငါးပါးေသာ ဖြဲ႔ခ်ည္ျခင္းဆိုသည္မွာ ငရဲထိန္းတို႔က ငရဲသားကို ခ်ည္ေႏွာင္ေသာနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ခ်ည္ပံုခ်ည္နည္းမွာ ငရဲသားကို အလြန္ပူျပင္းသည့္ သံေျမတြင္ ပက္လက္ အိပ္ေစသည္။ ငရဲသား၏ လက္ႏွစ္ဖက္၊ ေျခႏွစ္ဖက္ႏွင့္ ရင္လယ္တည့္တည့္ကို ထန္းလံုးခန္႔ ပမာရွိေသာ သံေခ်ာင္း တစ္ေခ်ာင္းစီ ထိုးသြင္းသည္။ ထိုသို႔ သံေခ်ာင္းငါးေခ်ာင္း ထိုးသြင္းခ်ည္ ေႏွာင္ျခင္းကို ငါးပါးေသာ ဖြဲ႔ခ်ည္ျခင္းဟုေခၚသည္။
ငရဲႀကီး(၈)ထပ္
၁။ သဥၨဳိ၀္း ငရဲ = အကုလိုလ္ကံ မကုန္ေသးသမွ်တစ္ခါတည္း ေသေၾကေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘဲ ထပ္ခါထပ္ခါ အသက္ရွင္လွ်က္ ငရဲထိန္းတို႕၏ ခုတ္ျဖတ္မႈကိုသာ ျပင္းစြာခံၾကရရွာေသာ ငရဲ
- လူ႔ဘံု၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- သဥၨဳိ၀္း ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- ကာလသုတ္ ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- သဃၤာတ ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- ေရာရု၀ ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- မဟာေရာရု၀ ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- တာပန ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
- မဟာတာပန ငရဲ၏ ေအာက္ ယူဇနာ ၁၅,၀၀၀ ေ၀းေသာအရပ္၌ တည္ရွိသည္။
မာရ္နတ္
မာရ္နတ္ဆိုသည္မွာ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားအား ဘုရားအျဖစ္သို႔ မရေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိး အေႏွာက္အယွက္ ေပးေသာ ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္မွ နတ္သားတစ္ဦး ျဖစ္သည္။
မာရ္နတ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ `ေဒ၀ပုတၱ မာရ´ဟူေသာ ပါဠိစကားႏွင့္ အဓိပၸါယ္အရ တူသည္။ ေဒ၀ပုတၱ(နတ္သား) + မာရ္ (ေသေအာင္ သတ္တတ္တဲ႔) = ေသေအာင္ သတ္တတ္တဲ႔ နတ္သားဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ `မာရ္နတ္´ဟူေသာစကားႏွင့္ `ေဒ၀ပုတၱ မာရ္´ဟူေသာစကားသည္ အတူတူပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။
မာရ္နတ္သည္ ၀သ၀တၱီ နတ္မင္းၾကီး အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ပရနိမၼိတ ၀သ၀တၱီ နတ္ျပည္ (ကာမဂုဏ္ကို အလိုရွိတိုင္း ျပီးေစေသာဘံု )ရွိ နတ္ဆိုးတစ္ပါး ျဖစ္သည္။ သူ႔တြင္ အရင္က ေဗဠဳ၀အမည္ရွိ နတ္ေစာင္း ရွိသည္။ ေနာင္တြင္ ပဥၥသီခနတ္သား လက္ထဲ ေရာက္ရွိသြားသည္။
မာရ္နတ္မ်ဳိး႐ိုးသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္၀ဲေတာ္ရံ တန္ခိုးေတာ္အရာ ဧတဒဂၤ ရသည့္ ရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ ကိုယ္ေတာ္ႀကီးႏွင့္ ေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္သည္။ ဤကမာၻတြင္ ကႆပဘုရားအမည္ရွိ ဘုရားတစ္ဆူ ပြင့္ခဲ့ဘူးသည္။ ထို ကႆပဘုရား လက္ထက္၌ ဘုရားကို အေႏွာက္အယွက္ေပးသူ `ဒုႆီမာရ္ နတ္´ရွိခဲ့သည္။ `ဒုႆီမာရ္ နတ္´တြင္ `ကာလီ´အမည္ရွိ ႏွမတစ္ေယာက္ရွိသည္။ ထို ကာလီ က မာရ္နတ္ကို ေမြးခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ `ဒုႆီမာရ္ နတ္´သည္ အျခားသူမဟုတ္ ရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး၏ တူအရီး ေတာ္စပ္ ဘူးသည္။
မာရ္နတ္သည္ “နတ္”ဟူေသာ သတၱ၀ါ အမ်ဳိးအစားမွ ျဖစ္သည္။ လူကဲ့သို႔ အမိ၀မ္းတြင္း ပဋိသေႏၶ မေနခဲ့ရ၊ ၁၆-ႏွစ္သားအရြယ္ တခါတည္း ဘြားကနဲ ျဖစ္လာရ၏။ ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶ ဆိုတာမ်ဳိးျဖစ္သည္။ မိခင္ ကာလီနတ္သမီးက သားသေႏၶ လြယ္ရေသာ ဒုကၡ မရွိေပ။
“ပရနိမၼ္ိတ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္”ႏိုင္ငံ၊ အဓိပၸါယ္ အျပည့္အစံုမွာ သူတစ္ပါးက ဖန္တီးစီစဥ္ေပးေသာ အ၀တ္အစား၊ အသံုးအေဆာင္၊ ေနရာဗိမၼာန္ ရတနာ မွန္သမွ်ေတြကို မိမိအလိုက် သံုးႏိုင္၊ စားႏိုင္၊ ေနႏိုင္၊ ဆင္ျမန္းႏိုင္ေသာ ေနရာႀကီး ျဖစ္ေပသည္။ မိမိကုသိုလ္ေၾကာင့္ လိုသမွ်ကို သူမ်ားက အဆင္သင့္ စီစဥ္ေပးရသည္။ ၀သ၀တၲိ နတ္ျပည္”ႏိုင္ငံကို ၀သ၀တၲိ နတ္မင္းႀကီးက အုပ္ခ်ဳပ္သည္။
ေက်းဇူးအရမ္းတင္ပါတယ္ခမ်ာ
ReplyDelete